Schoonvader, stiefvader, bonusvader. Vaders heb je in alle soorten en maten. Je hebt Daddy Cool, Darth Vader, father christmas. En natuurlijk de vader aller vaders: Vader Abraham. Er komen er veel langs aan het begin van Mijn vader van theatercollectief Thomas, Sacha en Jos, maar niet voordat er geïnformeerd is naar wie er allemaal een vader heeft, een vader is of vader wil zijn.

De voorstelling is gemaakt voor iedereen vanaf zes jaar maar kinderen zitten er op deze gure herfstavond niet in de zaal. Gelukkig willen de grote mensen geen spelbreker zijn, dus gaan de vingertjes keurig de lucht in.

Al die bijzondere vaders ten spijt, er is geeneen die ook maar in de schaduw kan staan van de vader van Jozef. Dat komt niet alleen door zijn fysieke verschijning, Jozefs vader heeft reusachtige proporties, maar vooral door wat hij allemaal weet en allemaal kan. Alles namelijk. Dat is geen jongetjesgrootspraak, het is echt zo. Hij kan oorlogen stoppen, antwoorden van moeilijke sommen in Jozefs oor fluisteren, boeven vangen én ze uit het raam smijten. ‘Laag over de grond, zo moet je boeven wegslingeren. Nooit recht omhoog.’

Mijn vader is een theatrale bewerking van het gelijknamige boek van Toon Tellegen uit 1994. Thomas, Sacha en Jos maakte zeven jaar geleden al een bewerking van dat boek voor De Parade die juichend werd ontvangen. ‘Opgepropt in een kleine tent’, zoals Jos Nargy vertelt aan het begin van de voorstelling. Het werd tijd voor een herziene versie. Uitgebreider, zodat ze ermee langs kleine zalen konden trekken en een groter publiek konden bereiken. En daar zitten we dan, in de kleine Zaal 3, met dertig toeschouwers…

Het is een bizar verhaal dat ons wordt voorgeschoteld. Dat zal geen verbazing wekken voor degenen die het oeuvre van Tellegen kennen. In zijn talloze (dieren-)boeken gelden geen normale wetten, altijd schuurt het tegen het absurdisme aan. Tellegen laat je telkens op een nieuwe manier tegen de dingen aankijken, op een zo vanzelfsprekende manier dat je al dat surrealisme toch als heel gewoon ervaart.

Zo ook in Mijn vader. Het is de kracht van deze voorstelling dat je als vanzelf meegaat in die wondere wereld. Voor Jos Nargy, Thomas van Ouwerkerk en Sacha Muller is het de vierde keer dat ze met Tellegen samenwerken en ze hebben ondertussen de perfecte toon gevonden voor de theatralisering van zijn werk.

Als Jozef iets in het oor van zijn vader wil fluisteren, komt een van de spelers op met een enorm vel verfrommeld pakpapier en dat is als vanzelfsprekend een gigantisch oor. Een boze geest verjagen? Een listig aangelicht lap plastic folie en een bladblazer, meer is daar niet voor nodig. Naast de onnadrukkelijke, bijna achteloze manier van acteren is het de inventiviteit van dit houtje touwtje theater dat voor een groot deel de charme van deze voorstelling bepaalt.

Het is grappig, het is ontroerend, het is poëtisch. Maar bovenal is het een prachtige, fantasierijke verbeelding van de idealisering door een kind van een vader die hij tot mythische proporties laat uitgroeien. Waarbij hij hem veel groter maakt dan hij in werkelijkheid is. Dat is natuurlijk een bezwering van de angst, angst voor boeven, voor een overhoring op school, voor de dokter. Om je tegen al die enge en nare dingen van het leven te wapenen lijkt het me heel verstandig om een oersterke vader te verzinnen, dat heeft Jozef goed gezien.

Ook al stroomt er dan soms treurig water uit de kraan als vader verdrietig is of verdwijnt vader soms voor korte of langere tijd. Je weet zeker dat hij altijd terug komt. Daar weet hij duizend manieren voor.

Foto: Kamerich & Budwilowitz / EYES2