Het was een plannetje uit de koker van toenmalig minister van onderwijs Marja van Bijsterveld: scholen die zich onderscheiden met een specifiek profiel konden de status ‘excellente school’ verwerven. Onlangs werd bekend gemaakt welke scholen er dit jaar met die eretitel mogen prijken. Het zijn er 49. Een toestroom van nieuwe leerlingen lijkt in het verschiet te liggen. Want wie wil zijn kroost nou niet onderwezen zien in een excellente omgeving?

In Metropolis #1, een coproductie van Het Nationale Theater en Stichting Trouble Man (van Sadettin Kırmızıyüz), worden de nodige vraagtekens gezet bij deze scholencompetitie. De voorstelling is het eerste deel van een serie van vier waarin Kırmızıyüz telkens een aspect van het stedelijk leven onderzoekt. Na het onderwijs volgen nog de politiek, de media en de criminaliteit. Het concept is losjes gebaseerd op de baanbrekende televisieserie The Wire.

Antoinette Jelgersma mag helemaal losgaan als de technocratische rectrix Erica Kromhout. Niet voor niets geven de leerlingen haar de bijnaam ‘de Führer’. Zij wil koste wat het kost ‘haar’ Haagse Oranjecollege van de lage rating af helpen via een ambitieus traject. Met maar een doel: de status ‘excellent’, de Michelinster voor scholen. Voor dat streven moet alles wijken. Elk personeelslid (in dit geval een jonge geschiedenisdocente en een conciërge) dat waagt vraagtekens te zetten bij haar aanpak kan opzouten. Een beveiliger werkt de docente resoluut de deur uit.

Hè? Een leerkracht die met harde hand de school wordt uitgezet omdat ze een andere mening heeft over het onderwijs? Het is een van de vele ongerijmdheden in deze behoorlijk onevenwichtige voorstelling die zwalkt tussen sociaal realisme, absurditeit, een soort documentair theater en melodrama.

Er is uitgebreid onderzoek gedaan middels gesprekken met docenten, leerlingen en leerplichtambtenaren, maar Kırmızıyüz is er niet in geslaagd uit deze berg informatie een voorstelling te distilleren die recht doet aan het complexe karakter van onderwijs in een grote stad. Niet zo gek. Waar in The Wire een onderwerp werd behandeld in tien lange afleveringen, moet hij het in een voorstelling van anderhalf uur proppen. En hij schreef niet alleen de tekst, maar speelt ook nog meerdere rollen. Daarmee heeft hij wellicht te veel hooi op zijn vork genomen. Opvallend genoeg wordt in de credits geen regisseur genoemd.

Er wordt veel aangestipt, maar niets uitgewerkt. Veel scènes lijken simpelweg onaf en dragen nog nadrukkelijk de sporen van de improvisatie waaruit ze zijn voortgekomen. Niet dat Stefan de Walle als sociale en invoelende conciërge en Kaspar Schellingerhout als ontspoorde leerling Bram dat niet aankunnen, maar het is te veel De vloer op: niet scherp, te veel ruis in de dialoog. Andere scènes daarentegen dragen niets bij aan het verhaal en lijken alleen gehandhaafd om de acteurs hun moments of fame te gunnen.

Metropolis #1 schiet in deze vorm zijn doel volledig voorbij. Het is te hopen dat de makers zich meer tijd gunnen voor de volgende afleveringen, wat kritischer kijken naar het materiaal en hier en daar wat schrappen.

Foto: Sanne Peper