De dansvoorstelling Live / Human Conditions begint met een warming-up voor het publiek. Danser en performer Dereck Cayla van ICK Dans Amsterdam vraag de toeschouwers in een halve cirkel te komen staan, op gepaste afstand en dus met gespreide armen. Eerst enkele kniebewegingen, dan de armen opwaarts gooien en laten zakken. Vervolgens doet Cayla enkele danspassen voor, zoals vooruitspringen, ronddraaien, plots tot stilstand komen met de voeten iets van elkaar. De toeschouwers zijn opeens zelf dansers geworden.

Hij geeft als opdracht niet hem na te doen, maar je voorganger. Dit is een beproefde techniek in zowel de dans als toneelwereld. Het is boeiend te zien dat er van Cayla’s bewegingen nauwelijks iets overblijft, zo volledig anders gaandeweg de imitaties door de bezoekers. Dan opeens besef je als toeschouwer hoe moeilijk dans is en hoe moeilijk het is de ander te spiegelen.

Het is een ongebruikelijke en tegelijk verrassende opening van de voorstelling, die zich bovendien afspeelt op een geweldige locatie: een voormalige munitiefabriek op het Hembrugterrein in Zaanstad, waar nu het Museum of Humanity is gevestigd. De rauwe, deels vervallen industriële plek waar nog een heuse machine staat om kogels te draaien, van Duitse makelij, is spannend en betekenisvol. Terwijl de bezoekers hun eigen danspassen oefenen mengen zich, aanvankelijk onmerkbaar, de dansers van Dance Connects Company tussen ons. Dit gezelschap, dat werd opgericht door dansdocent en choreograaf Floortje Rous, verbindt professionele dansers en amateurdansers van alle leeftijden.

De vijf oudere en vier jongere dansers van Live / Human Conditions verbeelden in Rous’ choreografie een wereld van overweldigende drukte en intens kloppend stadslawaai. Op elektronische beat rennen ze heen en weer tussen de uitgang van het museum en de stenen muur aan de andere zijde. Dwars over de vloer loopt, in een diagonaal, een smalle zwarte loper die zowel fungeert als straat, als de scheiding tussen twee imaginaire werelden symboliseert, bijvoorbeeld die van de stilte aan de ene en die van de roezige stad aan de andere zijde.

Op het eerste gezicht wervelt en danst iedereen dwars door elkaar, tegen elkaar botsend en dan weer langs elkaar heen glijdend. Geleidelijk ontstaat er structuur in de chaos. Zo veranderen botsingen in soepele, elkaar ontwijkende performances en is er af en toe een jonge dansers die een solo brengt. Als verhalend element fungeren blauwplastic boodschappentasjes. Eerst draagt een vrouw ze allemaal bij zich, alsof ze voedsel uitreikt aan vluchtelingen, in elk geval ontheemde mensen die op straat lijken te leven.

Als de tasjes eenmaal verdeeld zijn, dan lijkt hebzucht de overhand te nemen: de een grist het tasje weg van de ander, verstopt het of gooit het juist weg. Soms gaat een tasje van hand tot hand, de felblauwe kleur oplichtend als een baken. Tussen een jongeman die een van de tasjes steelt en een bewaker ontstaat een gevecht, uitgevoerd als een krachtige choreografie, heftig en hard, maar nooit gewelddadig, een krachtmeting in perfecte beheersing.

Deze explosies van beweging worden afgewisseld met enkele verstilde solo-optredens, waarin vooral opvalt hoe de performers het eigen lichaam als as gebruiken waaromheen ze telkens ronddraaien, terwijl ze hun armen gebruiken om cirkels te beschrijven. Het is wondermooi, alsof je in een overvolle straat opeens iemand ontmoet die gewoonweg danst, zomaar, om kleur en leven aan het straatbeeld te geven. Die afwisseling geeft ritmiek aan Live / Human Conditions.

Choreograaf Rous speelt nadrukkelijk met een begrip als routine waarin we allemaal min of meer gevangen zijn. De enige oplossing is op enerverende wijze daartegen vechten, zoals in deze uitvoering. Routine in de openbare ruimte zorgt voor orde, maar routine maakt ook dat we vastzitten. Om daaraan te ontsnappen spiegelt Rous dans en beweging voor als een weg naar vrijheid. En het bijzondere was: na de warming-up viel me op dat ikzelf (en ik denk ook andere bezoekers) iets van fysieke vrijheid ervoeren. Ieder bewoog zich makkelijker. Wat een geweldig begin van deze ongekend fijne en dynamische uitvoering. Bovendien: het all ages Dance Connects Company verbindt moeiteloos uiteenlopende leeftijden, en dat maakt deze live-performance interessant en boeiend.

Foto: Kim Doeleman