Zijn grootmoeder leerde hem: wie goed verhalen kan vertellen, is nooit alleen. Zij was voor hem Sherazade, de ultieme verhalenvertelster, en hij heeft haar gave doorgekregen. In de persoonlijke theatervertelling Kalief van Nederland neemt Abdelkader Benali het publiek mee in zijn fascinatie voor de verhalen van duizend-en-een-nacht.

Zelf is hij ook in de greep van een vrouw, al is het in zijn geval eerder haar afwezigheid dan haar aanwezigheid die hem verlamt. Hij wacht op haar in een hotelkamer in Beiroet, waar hij gastspreker was op een conferentie over de verhalen van duizend-en-een-nacht. Ze stuurt hem berichtjes, waarin ze belooft dat ze eraan komt, dat hij nog even geduld moet hebben. Wachtend op haar vertelt hij verhalen, als kalief en Sherazade ineen.

In Kalief van Nederland (geregisseerd door Lenneke Maas) versnijdt Benali verhalen uit zijn jeugd – een schoolreisje naar de Efteling, waarin zijn klasgenoten hem wezen op de fakir op zijn vliegend tapijt: ‘jouw vader’; een daaropvolgende reis naar Marokko, naar het dorpje van zijn grootmoeder – met het verhaal over hoe hij op de conferentie in Beiroet is beland. De twee plotlijnen grijpen gaandeweg slim op elkaar in. Op die manier worden zijn persoonlijke ervaringen afgewisseld met een interessant historisch kader over de Arabische vertellingen.

Kalief van Nederland is een integere ode aan de (orale) vertelling, maar blijft ook aan de anekdotische oppervlakte. De vertelling scheert langs actuele pijnpunten – het inspiratiemateriaal, waarin de gevangengenomen vrouw uiteindelijk trouwt met haar gijzelnemer (die eerder onder meer haar zussen vermoordde) en zijn kinderen baart, biedt daar ook alle ruimte toe. Niet voor niets voelde Benali zich overrompeld toen hij hoorde tussen welke politieke keynote-speeches en activistische werksessies hij op de conferentie in Beiroet zijn persoonlijke verhaal mocht doen.

Benali heeft een innemende podiumpersoonlijkheid, al is zijn voordracht bij vlagen wat houterig. Iets meer dynamiek had de voor theaterbegrippen toch behoorlijk prozaïsche vertelling zeker goed gedaan. Want Benali’s verhaal is vakkundig geconstrueerd en mooi rond, maar daardoor voelt het geheel ook erg hapklaar: de toeschouwer hoeft niet aan het werk, en ook Benali zelf zoekt in zijn vertelling eigenlijk nergens het gevaar op. Integendeel, hij neemt rustig een sinaasappel, haalt nog eens een kam door zijn baard en maakt het zich gemakkelijk. Als dan de grootste ontknoping blijkt of een of andere vrouw al dan niet naar zijn hotelkamer komt, blijkt de inzet van Kalief van Nederland toch wel erg minimaal. De stap van duizend-en-een-verhalen naar een onenightstand wordt door Benali wel erg snel gemaakt.

Foto: Ben van Duin