Rare autoritaire leiders in landen rondom ons, de vrije en onafhankelijke pers die onder vuur staat, algoritmes, globalisering, burgerbewegingen die geen gehoor vinden, je wordt er moedeloos van. Stichting Nieuwe Helden en co wil met In Search of Democracy 3.0 dat probleem aanpakken, de mensen aan het denken zetten, wil ideeën laten borrelen, en vooral de mensen aanzetten om zelf iets te doen. Hun enthousiasme werkt aanstekelijk.

Vorige maand werd het concept uitgetest op Oerol, deze week staat de interactieve performance op het festival Theater Aan Zee, in Oostende (B) en komende jaren op andere plekken over heel Europa. Theatermaker, presentator en duiveltje-doet-al Lucas De Man is de curator van deze editie van TAZ met als hoofdthema Betrokkenheid. (Daarover een volgende keer meer). Deze performance past daar natuurlijk perfect in. Hoe krijg je mensen warm om iets te doen rond democratie?

Naast Lucas staat Willy Thomas, ook een geëngageerd theatermaker, ‘de witte oude man’ en artistiek leider van Arsenaal/Lazarus uit Mechelen. Sarah Eisa is een Duits/Palestijnse filosofe die in Mechelen een aantal participatieprojecten heeft opgezet, en Niels Kuiters, kersverse vader, is de dj van dienst. Emma Lesius staat niet mee op het podium, van haar zijn het hele festival door (en ook op internet) documentaires te zien.

Alle vijf hebben ze het afgelopen jaar met steun van anderen onderzoek gedaan naar democratie op deze aardbol, ze hebben heel wat gelezen, heel wat onderzoeken geraadpleegd, ze reisden door Europa en hebben met veel mensen, wetenschappers en ‘gewone’ mensen gepraat en gediscussieerd. Die resultaten willen ze nu aan het publiek overbrengen en dat publiek prikkelen om ook actief aan het steeds verder lopende onderzoek (drie jaar zal het duren) deel te nemen, door mee te stemmen, door te praten, ideeën te verwoorden. Ze brengen dat heel stimulerend en speels. Ze worden niet wijdlopig, ze draaien niet rond de pot. Ze geven het publiek alle kans om iets in te brengen, maar er wordt ook op de tijd gelet.

De vier performers brengen samen het verhaal over de geschiedenis van de democratie. Ze vertrekken uit wat we kennen van school, maar verrassen ons ook met vroegere democratieën dan die van de oude Grieken. Bij de Feniciërs waren ze al veel eerder, en ook in Mesopotamië had de bevolking wat te zeggen. Dat waren toen niet alleen de mannen, maar ook de vrouwen en kinderen, en in Australië hadden naast de mensen een veertig duizend jaar geleden ook de dieren, de planten en de rivieren een stem bij bijeenkomsten en besluiten. (Het Parlement der dingen is dus de nieuwe variatie van iets heel ouds).

Met feitjes, de nodige kwinkslagen en humoristische anekdotes stralen de vier een dynamiek uit die aanstekelijk werkt. De mensen doen actief mee aan de ronde ‘Wat voor democratie willen we’, geven aan wat er allemaal moet veranderen, en krijgen voorbeelden van kleine democratische, direct werkende projecten, zoals discussiecirkels in Zweden, de ecomapping alhier, de IJslandse gesprekken rond een nieuwe grondwet.

Er zal veel moeten veranderen om de democratie echt en levend te houden. De vier creatievelingen op de vloer weten de mensen te prikkelen tot kleine en grote suggesties, hartverwarmend en verrassend. Heerlijk om mee te maken! Al de resultaten en het verloop van het onderzoek zijn te volgen op het online platform www.insearchofdemocracy.com.

Foto: Nichon Glerum