Als je I Remember van playField. hebt gezien, dan heb je herinneringen aan de voorstelling. Na het lezen van deze recensie zijn die herinneringen waarschijnlijk veranderd, beïnvloed door de herinneringen van de recensent. Herinneringen zijn immers wispelturig, gebonden aan het individu en gevoelig voor vervalsing. Om dit gegeven draait dit onderzoek van het Vlaamse collectief playField. Ze hebben daarmee een boeiend onderwerp uitgewerkt in een sterke performance met slimme vormgeving.

Het publiek zit in een cirkel rondom de speelvloer, met achter elke stoel een verticale lichtstrip. Naast elke stoel ligt op de grond een knop, die je met je voet kunt bedienen. De knop is direct aantrekkelijk, maar komt pas laat in de voorstelling van pas. Zo ontstaat er een spanningsboog waar playField. slim mee speelt. Je weet dat er participatie van je wordt verwacht, maar niet wanneer het komt, of in welke hoedanigheid.

Het zorgt ervoor dat je je als toeschouwer nóg actiever gaat verhouden tot wat er op het toneel gebeurt. Vijf performers delen herinneringen uit hun kinderjaren, uit het repetitieproces of over hun bezoek aan de supermarkt die ochtend. Sommige herinneringen roepen een warm sentiment op (het geluid van de ijscokar of monsters onder het bed), andere zijn pijnlijk (herinneringen aan straatintimidatie of vroege bewustwording van racisme).

Terwijl Tim Bogaerts, Kinga Jaczewska, Youness Khoukhou, Adina Macpherson en Marthe Schneider in zowel taal als fysiek spel herinneringen ophalen, worden je hersenen geactiveerd om hetzelfde te doen. Zonder de toeschouwers hun herinneringen allemaal daadwerkelijk te laten delen, maakt playField. je bewust van de collectiviteit van dit proces: iedereen in het publiek is tijdens de voorstelling bezig met eigen herinneringen, maar tegelijkertijd zitten daar waarschijnlijk veel gemene delers tussen.

Dit leidt tot een climax waarin de simpele maar ingenieuze vormgeving van Lana Schneider en Caroline Mathieu de hoofdrol speelt. In een soort spannende versie van ‘petje op, petje af’ mogen de toeschouwers hun lichtje aanklikken op het moment dat zij zich herkennen in een herinnering. Zo krijg je in één oogopslag zicht op de demografische samenstelling van het publiek en de invloed daarvan op de gedeelde herinneringen.

Hier ontstaat een intrigerend spel tussen nostalgisch sentiment en confrontatie. Het is ontroerend om te zien hoe herinneringen die privé en specifiek aanvoelen, toch gedeeld worden door een groep vreemden. PlayField. creëert daarmee een warm, veilig bad, waarin we nooit helemaal mogen wegzakken, omdat we ook geconfronteerd worden met pijnlijke herinneringen. Een groot deel van het publiek blijkt dezelfde schrijnende vooroordelen uit hun jeugd te delen.

PlayField. heeft een uiterst interessant, maar ook oneindig breed onderwerp te pakken. Ze bekijken het concept ‘herinnering’ vanuit verschillende invalshoeken: vanuit de persoonlijke, emotionele en onbetrouwbare herinnering ontstaat de collectieve herinnering, die daardoor problematisch is. Welke geschiedenis herinneren we ons, wiens herinneringen zijn dat nu eigenlijk? Kennen we de herinnering van de ene persoon, of groep, meer waarde toe dan de ander?

Het zijn hele boeiende vraagstukken, die op zich al een hele voorstelling kunnen vullen. PlayField. breidt het concept echter nog verder uit. Ze onderzoeken ook de herinnering van de aarde, te vinden in fossielen en sediment. Wat blijft er over van het leven van miljarden jaren geleden? Wat zal er overblijven van ons? Zo spelen niet alleen de herinneringen van de mens een rol, maar ook die van dier en ding.

PlayField. raakt allerlei maatschappelijke vraagstukken even aan op reis langs het begrip ‘herinnering’. Omdat er zoveel denkbare invalshoeken zijn, voelt I Remember echt als een onderzoek en niet als voltooide conclusie. Dit is zowel een valkuil als een kracht. Er is voor de toeschouwer nog weinig ruimte om een gedachte te laten bezinken, of je wordt alweer meegenomen naar de volgende. Tegelijkertijd weet playField. al die invalshoeken slim met elkaar te verbinden tot een interessante, filosofische draaikolk die altijd te volgen blijft. Zo wordt I Remember een rijke performance vol boeiende vraagstukken waar je het liefst nog wat langer op wilt kauwen.

Foto: Johan Pijpops