Metershoge maïsstengels moeten het zicht op een illegale wietplantage ontnemen. Dat is de harde werkelijkheid van drugscriminelen die op het Groninger platteland boeren die diep in de schulden zitten onder druk zetten, met geweld. In de groots gemonteerde muziektheatervoorstelling Hollands Hoop begeeft het publiek zich dwars door de maïs- en wietteelt naar de speelvloer op het grasland. Daar zit eenzaam op het podium boer Fokke Augustinus, vertolkt door Marcel Hensema. Op de achtergrond ligt de vervallen boerderij Hoog Hammen in Overschild.  De grond eromheen en het huis zijn vervloekt, spoken uit het verleden duiken op. Deze betekenisvolle plek is dezelfde locatie als uit de tv-serie.

Hollands Hoop door producent Zummerbühne is een spin-off van de serie, maar beslist geen samengebalde versie ervan. Tekstschrijvers Franky Ribbens en Rik van den Bos hebben in samenwerking met regisseur Dana Nechushtan een nieuw satellietverhaal bedacht, waarin we drie generaties boeren op Hoog Hammen volgen. Hoofdrolspeler is Marcel Hensema, evenals in de serie. In de grond rondom zijn boerderij vinden schatgravers restanten van menselijke resten, ja ‘menselijke resten van een mens’. Plus een oud geweer. Fokke wordt van brute, veelvoudige moord verdacht. Levenslange cel hangt hem boven het hoofd.

Een psychiatrisch rapport moet uitwijzen of strafvermindering mogelijk is. Daartoe krijgt hij psychiater Jochem (Bas de Bruijn) op zijn dak, die de starre, stijfkoppige en egocentrische boer ondervraagt. Hij keert terug naar Fokkes vader en moeder, naar zijn voorouders, blikt terug met zijn kinderen. Psychoanalyse als psychodrama op het platteland. Via een familieopstelling, zoals dat professioneel heet, komen we stukje bij beetje meer te weten over Fokkes getraumatiseerde verleden dat een verklaring moet geven voor zijn huidige gedrag.

Een slimme zet die regisseur, spelers én de muzikale begeleiding onder leiding van componist Reinout Douma dramatisch sterk uitwerken. Door de vele dubbelrollen van Hensema, dochter Lara (Megan de Kruijf), zoon Pepijn (Billy de Walle) en echtgenote (Marieke Klooster) gaan we terug in dat getroebleerde vroeger. Schitterend is een re-enactment van een inval door Duitse soldaten in 1944. Vader en moeder Augustinus hebben onderduikers in huis genomen, een Roma-echtpaar. De Duitsers joegen niet alleen op joden, ook op wat toen zigeuners heetten. Door de zwaar bewapende Duitse soldaten drank en dans aan te bieden, weet het boerenechtpaar hen te misleiden. Maar de buren kijken toe en na de oorlog volgt bijltjesdag, met alle gevolgen van dien.

Zoontje Fokke speelde met ‘oorlogsbroertje’ Milos. Dat oogt vertrouwd, maar eenmaal volwassen zet Milos (Joost Spijkers) broer Fokke onder druk om met hem het duistere circuit van de drugscriminaliteit in te gaan. Die verwevenheid van heden en verleden en het verleden als verklaring voor het heden werkt goed. In de tijdreis krijgt de gebondenheid van de boer aan zijn land alle nadruk. Hensema is ijzersterk als de koppige boer, hoekig in zijn bewegingen, onwrikbaar in zijn overtuigingen en af en toe met wanhoop in zijn oogopslag. Ook Marieke Klooster en Megan de Kruijf als moeder en dochter weten die schakelingen in de tijd plus de daarmee samenhangende psychologie prachtig te spelen. De dynamische intermezzi door een sterreporter van RTV Noord (Albert Secuur) en Carina de Vroome als een bovenaardse, in het wit geklede engel die heerst en reflecteert over de tijd (‘Tijd is een verzinsel’) geven lichtheid en tegelijk diepte.

Verwarrend in het begin is dat Hensema óók psychiater is, en zelfs in zijn opleiding de meerdere was van psychiater Jochem. Pas helemaal aan het slot blijkt deze keuze noodzakelijk voor de plotlijn. Het muzikale aandeel met een groot orkest en zang geeft extra lading. Wat Hollands Hoop vooral sterk en indringend benadrukt is de zwarte tragiek van de boeren die telkens (eerst schaalvergroting gevolgd door diepe schulden in de jaren zeventig, en nu de aardbevingen) worden geconfronteerd met een boze, machtige buitenwereld. Het besef dat de boerderij Hoog Hammen (het gebouw dateert van 1869) door verval en aardbevingsschade vermoedelijk reddeloos is verloren, geeft een extra tragiek. Hollands Hoop laat dwingend zien hoe het verleden doorwerkt in het nu, dat de vloek die op de grond rust nooit voorbij zal zijn. Dochter Lara zoekt verlossing van de spoken van toen om vader Fokke in het reine te helpen. Hiermee is dit muziektheater ook een mooi vader-dochter drama.

Foto: Reyer Boxem