‘Ik heb een hekel aan onverschilligheid,’ zegt Monique van der Werff stellig aan het begin van de voorstelling Hardliners. Maar dat je geweld gaat gebruiken om je idealen te verwezenlijken is dan wel weer het andere uiterste, vindt ze. Zelf ging ze maar vast liggen, toen een meisje op school haar ooit dreigde in elkaar te rammen. Toch is ze gefascineerd door idealisten die wel geweld gebruiken, dus dook ze in de levens van Anders Breivik, Tanja Nijmeijer en de Belgische zelfmoordterroriste Muriel Degauque.

In een decor van krantenstapels en krantenproppen wil Van der Werff samen met collega-acteurs Kadhija Massaoudi en Koen Kreulen uitzoeken hoe die radicale types zo radicaal zijn geworden. Met frisse tegenzin duiken Massaoudi en Kreulen in de huid van Nijmeijer en Breivik. Massaoudi tijgert door de krantenproppen en poetst haar legerkistjes, terwijl Kreulen zijn liefde voor Noorwegen bezingt op de gitaar en zich verdiept in Breiviks manifest.

Ondertussen blijft Van der Werff afstand houden. Als een vriendelijke en geïnteresseerde journaliste gymt ze mee met Breivik en tijgert ze met Nijmeijer door het bos om hen te leren begrijpen en stelt onbegrepen vragen als ‘Waar zit je pijn?’ Maar zelf echt radicaal worden, zoals haar collega’s, durft ze niet. Ze is tegen geweld en laat zich door haar lengte en naïviteit gemakkelijk piepelen door de veel grotere en stoerdere Massaoudi/Niemeijer en Kreuler/Breivik. En als ze uiteindelijk vecht, is dat vooral heel schattig.

Het gegeven van de naïeve theatermaakster die juist door haar eigen redelijkheid en geweldloosheid precies de kern mist van degenen die haar zo fascineren (en haar misschien juist daardoor fascineren) is een mooi gegeven en is een sterke rode draad in Hardliners.

Maar rond die rode draad zit wel een hoop ruis door alle losse scènetjes, ingevingen en muzikale intermezzo’s die soms net te leuk willen zijn of net te weinig zijn uitgewerkt. Daarom krijgt Van der Werff de thematiek van het radicalisme nooit echt helemaal scherp en leren we niets wat we nog niet wisten over de motieven van radicale types als Breivik. Maar uiteindelijk gaat Hardliners daar dan ook niet over. Deze voorstelling gaat veel meer over de goedmoedige theatermaakster die juist door haar bijna obsessieve focus op redelijkheid en een open blik misschien wel een even grote extremist is. Maar dan een hele lieve.

(foto: Jean van Lingen)