Twee vergeten schrijvers uit Nederland. Tijdens hun leven waren ze heel populair, nu leest bijna niemand ze nog. We vieren hun honderdste verjaardag en dus krijgen ze weer wat aandacht. Ook in het theater. Fred Delfgaauw maakte al jaren geleden voor de schouwburg Kronkels over Simon Carmiggelt, en nu is, na de vele televisiebeelden, ook Godfried Bomans in een kleine theaterzaal aan het woord. Zijn verblijf op het onbewoonde eiland Rottumerplaat vormt het tot de fantasie sprekend kader voor een aangenaam uurtje verbeeldend theater. Annelies Van Hullebusch en Steven de Jong laten muzikaal en heel visueel een mini-Bomans aan het woord. Allercharmants en aandoenlijk.

Een groot wit doek hangt van achter en loopt door over het podium. Links begint een minivuurtoren met zijn licht te draaien, we zien bootjes, plastic flacons met een vlaggetje. Ze komen in beweging, varen op het doek dat door de twee spelers opzij getrokken wordt over het toneel. Een bootje blijft over. Een parachute daalt neer. Daar wordt een eiland van gemaakt. Dat wordt op zijn beurt uitvergroot door met het grote doek een scheiding tussen land en zee aan te brengen. Een tentje valt bijna letterlijk uit de lucht. Met een haarspeld krijst de speelster Annelies Van Hullebusch als een meeuw. De tentrits schuift open, een pijp rookt, de ‘meeuw’ neemt ze af, eventjes later verschijnt een poppetje: Godfried Bomans, zonder pijp, maar met haarlok en de tik om steeds zijn bril op zijn neus te duwen.

Ik herken natuurlijk de Bomans van een vijftig jaar geleden. Ik ben nog van een generatie die in de brugklas al met échte literatuur bezig was door de avonturen van Erik, Pa Pinkelman, Tante Pollewop, Bill Clifford en andere Buitelingen te lezen. En die man kwam ook nog vaak op de televisie. Kinderen van nu (de voorstelling is bedoeld voor 8+) zullen nog nooit van Bomans gehoord hebben. Maar dat deert niet. Het is voor hen gewoon het verhaal over een Godfried die meedoet aan een radioprogramma en een week alleen op een eiland gaat zitten. Die daar (herkenbaar) bang voor is, en die dan maar sprookjes schrijft.

Bomans was een van de eerste schrijvers die door zijn verschijning op televisie tot een Bekende Nederlander uitgroeide, nog voordat dat begrip bestond. Ik herinner mij ook nog het radioprogramma Alleen op een eiland uit 1971 waarin hij verslag deed over zijn verblijf op het eiland Rottumerplaat. Ook Jan Wolkers nam die, wat men nu noemt, uitdaging aan en had er veel meer plezier in. In Bomans’ stem en tekst merkte je onder de vlotte babbel met woordgrappen de angst om een week lang alleen te zitten. In datzelfde jaar stierf hij op 58-jarige leeftijd en het verhaal dat dit kwam door zijn verblijf op het eiland, leeft nog altijd.

Die bangmakende eenzaamheid wordt door Annelies Van Hullebusch en Steven de Jong verbeeld en in kaart gezet. Van Hullebusch is de theatermaakster bij uitstek die met papiertjes, boekjes, vouwwerk en met allerlei prulletjes wereldjes kan scheppen die tot de verbeelding spreken. Niet voor niets heeft ze onderdak kunnen vinden bij de Firma Rieks Swarte die een patent heeft op ‘speelgoedvoorstellingen’ met veel maakplezier en meesterschap. Steven de Jong is een beeldend kunstenaar die graag theater maakt en daarbij ook muziek componeert en speelt. Jacqueline van Eeden heeft als vormgeefster en scenograaf al met de Firma en met Van Hullebusch samengewerkt. Onder andere in de productie In kaart. Met historische gebouwen van papier en met veel tekenwerk op stroken papier.

Godfried is minder van papier, hoewel het schriftje een belangrijk attribuut vormt. Hieruit leest hij zijn verhalen. Het zijn er drie. Over het leven van de kikker-dichter, het verhaal van de rijke bramenplukker en het gedicht ‘Toen ik nog een eikel was’. Alle drie worden ze met verschillende technieken en materiaal verbeeld en verteld. De kikkers zijn kleine dansende poppetjes aan lange stokken. De entourage van braamstruiken en parelende waterdruppels wordt transparant gemaakt door een spel met een overheadprojector, en het gedicht over de eikenboom is tot lied gemaakt dat gezongen wordt onder een grote stoffen eik. Tussen die verhalen door krijgen we de kleine Bomans te zien in zijn ‘gevecht’ met de krijsende meeuwen, Bomans in de storm, Bomans schrijvend aan een tafeltje met een drankje en een pick-up.

Godfried is voor de ene generatie jeugdsentiment, voor de andere een leuk verhaal over de avonturen van een zekere Godfried Bomans, maar bovenal – voor jong én oud – een aangenaam uurtje theater dat door zijn suggestieve speelsheid en vertederende eenvoud heerlijk prikkelt. Een pareltje.

Foto: Jacq van Eeden