Hij is inmiddels goed terechtgekomen, zegt Mohamed Teeri met een grote glimlach, na afloop van de première van Gevangenis monologen 3. Het anderhalf uur daarvoor zagen we in een wat al te schematische voorstelling fragmenten uit zijn leven voorbijkomen.

Gevangenis monologen 3 hinkt op twee benen die beide net niet uit de verf komen. Aan de ene kant willen de makers ons deelgenoot maken van het persoonlijke verhaal van de voormalig gedetineerde Mohamed, voorafgaand en tijdens zijn detentie. Aan de andere kant probeert de voorstelling uit te zoomen, en een mechanisme van uitsluiting bloot te leggen, dat kan leiden tot criminalisering en tot ver in het detentiecentrum blijft doorwerken.

Potentieel interessante uitgangspunten, maar door gebrek aan heldere keuzes blijven beide sporen aan de oppervlakte. Het verhaal opent met zijn ouders, die vertellen hoe ze uit Somalië naar Nederland zijn gevlucht en daar nooit hebben kunnen aarden. ‘Je moet Nederlanders niet boos maken’, was thuis het credo toen Mohamed opgroeide. Zijn vader verliet al vroeg het gezin en op zesjarige leeftijd was Mohamed ‘de man in huis’.

Dan gaat het snel: er is een overval op een juwelier, Mohamed belandt in een penitentiaire inrichting waar hij ruim vier jaar zal verblijven. In korte scènes zien we hoe hij daar de tijd verduurt. Veelzeggend is de terugkerende dialoog met de (‘witte’, wordt er expliciet bij gezegd) re-integratiemedewerker, die hem eigenlijk al opgeeft voordat ze zich echt in hem verdiept, al houdt ze de schijn nog lang hoog.

Christine Otten goot het verhaal in korte scènes met weinig subtekst. In combinatie met de expliciete speelstijl van regisseur Kasper Kapteijn resulteert dat in een gejaagde voorstelling die weinig te raden laat, en net te algemeen blijft om echt nieuwe inzichten los te weken. Sommige scènes (zoals de pathetische reflectie van de overvallen juwelier) zijn ronduit overbodig, dan vraag je je af welk verhaal de makers hier nu eigenlijk willen vertellen.

Patrick Ribeiro geeft de hoofdpersoon levensecht vorm, door zijn spel schemert jongensachtig plezier en verlangen naar acceptatie. Om hem heen spelen Susan Malaika Bailey en Mike Libanon een keur aan bijpersonages. Groot minpunt van de setting in het NDSM Theater (eerdere delen waren daadwerkelijk in een voormalige PI te zien) is dat de zichtlijnen ronduit rampzalig waren. Meestal kon je met wat geluk net de hoofden van de spelers waarnemen.

De biografische inzet, het kansarme milieu als context van het verhaal, de moeizame verhouding met re-integratiemedewerkers: we zagen het eigenlijk allemaal al in de eerdere delen voorbijkomen, en beter. Gevangenis monologen 3 belooft het slotdeel van de reeks te worden en de formule lijkt inderdaad wat sleets te zijn geworden.

Foto: Benaiah French.