Wanneer de eerste tonen van Bachs tweede cellosuite klinken, zien we cellist Jonathan Roozeman en danseres Rihoko Sato vol belicht vanaf het zijtoneel. Hun gestalten blijven zo deels aan het zicht onttrokken, wat de nadruk legt op de details in hun beider bewegingen. Een lange rij stoelen staat in het halfduister op het achtertoneel, vanwaar Saburo Teshigawara bij een volgend deel als een duvel uit een doos op het podium verschijnt en zich bij de anderen voegt. Even zijn de drie (of vier als je Bach meerekent) in volle glorie samen te zien en te horen.

De heldere lijnen van de Cellosuites 2, 5 en 6 worden in de voorstelling gevolgd door een suite van Cassadó en een sonate van Kodály, beide warmbloediger van toon. De dansers en de muzikant hebben nauwelijks contact met elkaar of het publiek, wat het dansconcert een intense en ingetogen, haast gesloten kwaliteit geeft. Met een onvoorspelbare regelmaat verandert het licht de richting en de temperatuur van de ruimte, waardoor de spelers net op een andere manier verschijnen en er net een andere lading wordt gevoegd in de verder uiterst sobere regie.

Sato en Teshigawara zijn wonderbaarlijk subtiel in hun vertolking van de ritmische en tonale stapelingen van Bach. Hoewel altijd licht van tred, hebben Sato’s weidse armen vaak iets dramatisch en lijkt een zeker ongeluk altijd aanstaande, of dat nu van een afscheid is of van de dood is moeilijk te zeggen. Teshigawara is vinniger in zijn bewegingen en heeft soms zelfs een licht komische, aan Chaplin verwante, tred. Opvallend is hoe zacht Roozeman soms speelt. Het zorgt ervoor dat de toeschouwers zich haast aan het podium moeten kluisteren om zoveel mogelijk mee te krijgen van het virtuoze spektakel.

De bruisende virtuositeit verraadt een intense relatie van de dansers met het muzikale mariaal. Sato en Teshigawara schrijven al improviserend een parallelle partituur van bewegingen, die zich ontvouwt en ontvouwt zoals dat ook in de muziek gebeurt: singulier, solo, noot na noot. Ieder moment herneemt eerdere, maar lijkt ook nieuw, alsof het het eerste is.

Soms lijken er scènes onder de dans door te zijn geschreven, alsof de twee ieder hun aandeel los van elkaar dansen en de toeschouwer dat in het hoofd mag samenbrengen. Maar meestal gaat het toch om een meticuleuze verhouding tot de muziek, wat van een afstand zo in de schouwburg hard werken is.

Slaap, ontspanning of je neerleggen bij, lijken ook thema’s, als variant op afscheid en dood. Een innerlijk onderhandelen, aarzeling of wijfel, het terugkeren op schreden – steeds blijft de dans relatief op de plek en bouwt voort op de muziek. Een prachtig moment ontstaat wanneer Sato met haar hoofd tussen de stoelen terecht komt en daar blijft, balanceert.

Ook het herstemmen van de cello of een overgang tussen verschillende delen van de muziek leveren prachtige tussenmomenten op, al zijn die niet meteen duidelijk voor het publiek dat aanvankelijk nog applaudisseert. Langzamerhand begint dat de overgangen te erkennen als deel van het geheel.

Teshigawara heeft sinds de jaren negentig van de vorige eeuw een internationale carrière als choreograaf en danser. In Nederland werkte hij bij het NDT en was zijn werk te zien op het Holland Festival. In Tokio heeft hij zijn eigen studio en geeft hij les aan de universiteit. Hij betoont zich met Garden in the Sky een compromisloze choreograaf en improvisator en is samen met Sato en Roozeman weergaloos op het podium. Alles staat in dienst van (de relatie met) de muziek. Hij weet een ongekend intense ervaring van dans te bewerkstelligen, voor wie hem daarin weet te volgen.

Garden in the Sky was de laatste voorstelling op het programma van dansfestival schrit_tmacher 2025 en kan daarmee ook beschouwd worden als een afscheidscadeautje aan de programmeur en artistiek leider Rick Takvorian. De Amerikaan startte zijn werkzaamheden in de regio in 1995 met een installatie in Aken. Hij werkte vanaf 2010 samen met Bas Schoonderwoerd van Parkstad Limburg Theaters, waardoor het festival een grensoverschrijdend karakter kreeg en uitgroeide tot een van de grote dansfestivals van Nederland, met zo’n 40.000 bezoekers per jaar.

Schoonderwoerd trad reeds in januari 2023 terug als directeur en werd opgevolgd door Janine Dijkmeijer. De afsluiting met Teshigawara toont mooi hoe breed de programmering is, van communityprojecten en straatdans tot en met deze radicale, internationale voorstelling voor fijnproevers.

Foto’s: Kosaku Nakagawa Courtesy of Aichi Prefectural Art Theater