Future Zen Garden 5 is een aangename onderbreking van al het uitbundige theatergeweld op de Parade, een rustgevende ervaring die ook een beetje een unheimisch randje heeft.

Theatermaker Bram van Helden heeft een fascinatie voor wat hij ‘plastic organismes’ noemt. In zijn reeks Future Zen Garden geeft hij steeds een nieuwe vorm aan zijn werk (performances, installaties, exposities) maar het gegeven van levenloos materiaal dat op theatrale wijze leven wordt ingeblazen staat centraal. Van Helden vraagt ons zo om op een andere manier naar de natuur te kijken, in een omgeving die van menselijke invloeden verschoond blijft.

Op de Parade verwelkomt hij het publiek in een piepklein zaaltje midden op het terrein. Schuchter legt hij aan de toeschouwers uit dat hij zelf vaak de behoefte voelt om zich te onttrekken aan alle prikkels van de buitenwereld, en dat deze installatie/performance daar een poging toe is.

Inderdaad is rust en reflectie een van de effecten van Future Zen Garden 5. De verschillende objecten die Van Helden in de ruimte heeft gelegd en opgehangen komen langzaam in beweging onder begeleiding van rustige percussie. Het is alsof een buitenaards ecosysteem zich voor je ogen ontvouwt, waarbij de illusie van autonoom leven bijna volmaakt is vanwege het trage tempo waarop alles gebeurt.

Tegelijkertijd is het juist die vervreemding die de performance ook iets onbehaaglijks geeft. De muziek slaat op den duur een dreigender register aan en het hypnotiserende schouwspel krijgt iets sinisters. Op een subtiele manier maakt het posthumanisme van Future Zen Garden 5 een vergelijkbare angst los als de dark ecology-romans van Jeff VanderMeer, bekend van de ontregelende Netflixverfilming Annihilation. Het is de confrontatie met het feit dat de mens onderworpen is aan de grillen van de natuur, en niet andersom.

In vijftien minuten weet Future Zen Garden 5 je zo even totaal los te weken van de hustle and bustle van het Paradeterrein.

Foto: Diederick Bulstra