De documentaire jukeboxmusical From Sammy With Love schetst een biografisch portret van Sammy Davis jr., de zwarte topentertainer uit Amerika die alleen tijdens zijn optredens wist te ontsnappen aan de hoogopgelopen raciale spanningen van de jaren zestig en zeventig. Daarnaast legt de voorstelling op subtiele wijze aan de dag hoe vooroordelen en racisme zich in deze tijd en ons land nog steeds manifesteren.  

Ondanks dat Davis’ vader en oom er in zijn kindertijd alles aan deden om hem te behoeden voor de racistische buitenwereld, dringt die zich op den duur onverbiddelijk aan hem op. Tijdens zijn diensttijd in het ‘experimentele leger’ – ver van de bescherming van zijn familie – wordt hij voor het eerst met heftig racisme geconfronteerd. Maar de showbizz biedt uitkomst, althans, voor zo lang de schijnwerpers op hem gericht staan: op vrijdagavond trad hij steevast op, oogstte bewondering van alle witte soldaten. De rest van de week duwden ze hem met zijn hoofd in de toiletpot, lieten hem zijn eigen urine drinken, braken zijn neus. Later, tijdens optredens in clubs, werd hij geacht na zijn shows de zaal via de achterdeur te verlaten. ‘Net als het afval.’

From Sammy With Love was in 2013 een groot succes in Zweden. Regisseur Jonna Nordenskiöld deed iets spannends: ze verweefde de biografische verhaallijn met persoonlijke anekdotes en bespiegelingen van de twee acteurs. Precair, omdat opdringerige parallellen en geforceerd melodrama op de loer liggen.

Voor de Nederlandse productie, waar ze ook als regisseur bij betrokken is, deed ze hetzelfde. Stanley Burleson en Freek Bartels spelen niet alleen afwisselend Sammy Davis jr. en een grote keur aan bijpersonages, ze spelen ook zichzelf. Het pakt bijzonder goed uit: ze leggen persoonlijke verbindingen met de thematiek en trekken het verhaal van Davis zo naar een nog universeler plan.

In een sober decor met wat foto’s, stellages en een muzikale vijfmansformatie onder leiding van Menno Theunissen, laten Burleson en Bartels een groot vakmanschap zien. From Sammy With Love is een dynamische productie die op veel registers aanspraak maakt – qua spel, zang én dans – en waarin ze ondanks twintig jaar verschil in leeftijd en ervaring nergens voor elkaar onder doen. Wie de bolhoed op heeft, is Sammy Davis jr. Dat is de code van de avond. De ander tekent op dat moment voor alle andere personages. Bartels en Burleson zijn op een sympathieke manier aan elkaar gewaagd, in de persoonlijke bespiegelingen plagen ze elkaar, en zijn ze bovendien niet vies van een vrolijk potje zelfspot.

Toch wordt het gelukkig nooit een gezellig onderonsje. Burleson en Bartels blijven steevast weg van effectbejag. Nergens suggereren ze dat hun strubbelingen vergelijkbaar zijn met die van Davis; maar ze illustreren wel hoe zij en hun familie in hun leven met vooroordelen te maken kregen, en hoe ze daar mee omgaan. Zo wordt From Sammy With Love een muzikale ode, een artistieke biografie én een persoonlijk, geëngageerd document.

Foto: Tom Sebus