Danae en Dionysios – Griekser kan het moeilijk – wonnen vorig jaar in Rotterdam de International Duet Choreography Competition. Met de vorstelijke geldprijs maakten ze Free at last bij Productiehuis Rotterdam. Het werd geen duet, maar een streng stuk voor vier vrouwen, geïnspireerd door een dappere Noord-Griekse stam en een filosofisch werk van Nikos Kazantzakis.

Rommelende klappen, als van een ver onweer, markeren het begin van de voorstelling. Eerst met scherp licht op de zaal, daarna in het donker. Een danseres schrijdt van rechts achter heel langzaam over de diagonaal naar links voor en voert langzame, zorgvuldige bewegingen uit die plotseling kunnen overgaan in woeste, improvisatie-achtige uitbarstingen, felle draaien en hoog reikende of wijd gespreide armen. Tegenover de eenling staan de drie andere danseressen. Soms buigen ze zich achterover om de blik naar de hemel te richten.

Deze patronen keren in variaties regelmatig terug. Daarmee versterken ze het ritualistische karakter van de voorstelling. De kleding doet dat ook: wijde zwarte broeken en zwarte blouses met witgestreepte, folkloristisch aandoende motieven.

Choreografen Danae Dimitriadi en Dionysios Alamanos – ze werkten allebei in de kringen van Akram Khan – zochten hun inspiratiebronnen in hun thuisland. De Souliotes was een oosters-orthodoxe stam uit Epirus, de Griekse regio tegen Albanië aan. De stugge inwoners vormden een autonoom gebiedje in wat destijds het Ottomaanse rijk was en boden dus weerstand aan de Turkse overheersers. De muziek van Constantine Skoulis doet regelmatig denken aan de klaagzangen uit die streken. Dimitriadi danst zelf mee, naast Pauline de Laet, Livia Petillo en Ioulia Zacharaki.

De andere bron is De redders van God van Nikos Kazantzakis. Als vrijdenker schetst hij een alternatief voor het traditionele christendom als het gaat om de zin van het bestaan. Ook zijn roman Christus wordt opnieuw gekruisigd bracht hem in conflict met de katholieke kerk.

Free at last heet de voorstelling. Een van de danseressen komt op een gegeven moment uit een hoopje gevormd door haar collega’s gekropen als een krab uit een schelp, maar dat leidde naar mijn idee niet tot een bevrijding. Uit de stoffige schemering komt vooral het beeld naar voren dat vier mensen (priesteressen?) die zich door middel van rituelen verhouden tot krachten die boven hen uitgaan. En dat dat een serieuze zaak is.

Danae & Dionysios wonnen vorig jaar met Uncia de duettencompetitie RIDCC, die van 27-29 juni zijn tweede editie beleeft. Dankzij de Stichting Droom en Daad, gefinancierd door de familie Van der Vorm, leverde dat hen honderdduizend euro op (de grootste dansprijs ter wereld), te gebruiken voor een productie. Dat is dus Free at last geworden. Het zou jammer zijn als die voorstelling niet vaker wordt uitgevoerd dan twee keer in Rotterdam. Niet alleen voor die ton.

Foto: Ton van Til