Afgelopen week opende het platform FLAM voor de zevende maal haar deuren. Kunstenaars uit binnen- en buitenland toonden hun werk in de kunstgalerie Arti et Amicitiae en voor deze gelegenheid ook in Theater Frascati. Live art in de white box is al lang geen niche meer als we kijken naar de hype in musea. FLAM is vooral een veilige haven voor het experiment en de nieuwe aanwas op dat vlak.

FLAM toont het werk van jonge kunstenaars en oudgedienden, internationale kunstenaars met een achtergrond in de beeldende kunst, maar er was ook werk te zien van choreografen uit Amsterdam. Op de derde avond van het vijfdaagse evenement FLAM was het aanbod breed, van theatrale performance tot film. De witte ruimtes van het prachtige Arti et Amicitiae, de kunstenaarssociëteit aan het Rokin, waren kaal gestript. Alles stond in het teken van de live performances.

Ze bewegen nauwelijks, maar we horen wel hun licht overdreven ademhaling. Langzaam, heel langzaam komen de performers van de Mexicaanse Alondra Castellanos Arreola (Mime-opleiding, lichting 2015) in beweging, net zo traag verschijnen er tijdens de twee uur durende performance ook objecten, waaronder donkerblauwe bowlingballen. Net als het publiek, wisselen de performers voortdurend van plek en ruimte. Soms weet je daardoor niet wie performer is en wie toeschouwer. Alleen aan de ongewone bewegingen van hun ledematen herkennen we hen uiteindelijk. Two Feet Far From the Back of Another Head is een subtiele performance, die de zintuiglijke gewaarwording op scherp zet.

De jonge Finse Samira Elagoz zit in de lift. Haar films en performances, die heel expliciet het lichaam in relatie tot sociale digitale ontwikkelingen bevraagt, is momenteel op veel internationale festivals zien. De korte film The Young and The Willing is haar nieuwste werk. Via Tinder ontmoette Elagoz over de hele wereld verschillende jonge mannen met wie ze een eerste kus vastlegde. De bijzondere collectie kussen levert mooie plaatjes op, vooral dankzij de iconische locaties zoals The Brookin Bridge, het besneeuwde Senaatsplein van Helsinki, Pere Lachaise of de Eiffeltoren. Alle clichés over de romantische eerste kus worden zodoende bevestigd. Ontroerend zijn de dialogen tussen de ‘lovers’ en de momenten dat de jongens enigszins ongeduldig en ongemakkelijk wachten tot Elagoz haar camera heeft ingesteld.

FLAM toonde nog een film. In DIVA the Dog gaat de Braziliaanse Clara Saito, een terugkerende gast in de galerie van Arti et Amicitiae, een stapje verder dan Performances for Pets van Krõõt Juurak. Ze transformeert zelf tot hond door op handen en knieën door het leven te gaan. Een camera volgt haar experiment. Het levert soms geestige plaatjes op. Niet zozeer in de provocaties op straat die vooral live hun werking hebben, maar net als in de video’s van Juurak vooral in huiselijke sferen, als ze samen met haar hond de dialoog met de kat aangaat in de badkamer.

Het jongenscollectief Young Boy Dancing Group van Vincent Riebeek zorgde voor de nodige hilariteit. The Tribunal is een theatrale gay-act geïnspireerd op de popsong ‘Trapped in the Closed’ van R. Kelly. Kelly’s R&B-opera van 33 delen houdt het midden tussen een vertelling en een song, en kent een reeks kleurige personages. Riebeek zet ze neer in een parade en verwerkt het geweld uit de ‘opera’ in een overdreven grime van wonden. Riebeek laat zich inspireren door de popcultuur, net als in zijn excentrieke performances met Florentina Holzinger. Een korte versie van Kelly’s opera wordt geplaybackt door de mannenclub en transformeert in een abstracte performance waarin de mannen zich van hun kostuums ontdoen en onder een doek de intimiteit opzoeken met het publiek.

Zo banaal, theatraal en provocerend als Riebeek’s performance is, zo gesloten en politiek verantwoord is de laatste voorstelling van de avond, een werk van oudgediende Peter Baren. Fascinerend is het beeld van de volledig in zwart geklede skiër die het middelpunt van een rituele performance vormt, waaromheen twee dansers en twee acteurs bewegen. Maar de boodschap van het ritueel worden woordelijk zozeer uitgelegd dat mystiek en verbeelding volledig worden weggepoetst.

Performances, debat en een residentie; FLAM stimuleert het live art-circuit in de white box, sommige ingrediënten waren fenomenaal, zoals Highway, van Julian Weber eerder die week, die lichaam en object met behulp van bergsportmaterialen door de verschillende ruimtes van Arti et Amicitiae sleepte en zo op vrij eenvoudige wijze raakt aan grote thema’s als macht en overgave. Ander werk had potentie maar was soms nog zoekende, zoals Nothing van de Pool Maciej Sado, dat de narratief opzocht tussen lichaam, object, ruimte en beweging.

Dat de grenzen tussen de black en white box vervagen bewijst de samenwerking met Theater Frascati. Maar een nieuwe trend is het allang niet meer. Kijk naar het succes van de donkere performances van Anne Imhof. Theater, dans, film, architectuur en beeldende kunst groeien naar elkaar toe dankzij een toenemende behoefte aan de live ontmoeting tussen lichamen. FLAM is een inspirerend platform voor die ontwikkeling, één waarin vooral kunstenaars elkaar inspireren.

Foto: Two Feet Far From the Back of Another Head – Alondra Castellanos Arreola