De programmering van voorstelling Faust 3 van het Bread & Puppet Theater uit Amerika is vooral symbolisch. Inhoudelijk vindt de voorstelling nauwelijks aansluiting bij het levendige programma van ‘De (on)vertelde stad’, dat Frascati de afgelopen week presenteerde. Politiek of maatschappelijk theater, het staat of valt met content en context.

Het Bread and Puppet Theater kent een lange geschiedenis en is geworteld in de linkse beweging van de jaren zestig en zeventig. De van oorsprong Duitse regisseur en poppenspeler Peter Schumann richtte het gezelschap samen met twee vrienden in 1963 op in de Lower Eastside van New York, waar hij in eerste instantie producties maakte voor kinderen uit de wijk.

In de jaren zeventig creëert het gezelschap maatschappelijk en politiek geëngageerd werk voor een breder publiek en trekt het in een oude boerderij in Vermont, waar ook een groots circusfestival wordt opgericht. Na meer dan twintig jaar succes keert het tij en wordt het zeer goed bezochte evenement in 1998 beëindigd wegens schermutselingen en een tragisch ongeval. In de boerderij heeft het Bread and Puppet Theater inmiddels een museum opgericht.

Faust 3 is een voorstelling die steeds opnieuw met verschillende (doel)groepen op locatie wordt gemaakt; er is een frame, er zijn muziekinstrumenten en er zijn poppen. Ter plekke wordt steeds opnieuw een versie gemaakt met de input van participanten en papier-maché. Wie precies de groep is waarmee dit keer gewerkt is, wordt mij niet duidelijk. Er is volledige anonimiteit en nergens kan ik de credits vinden. Dit is wellicht het zwaktebod van deze versie, die daarmee zijn kleur verliest. Hoe prachtig de poppen van papier-manché ook zijn, hoe behendig beeld, tekst muziek en spel ook worden afgewisseld, hoe goed er ook wordt gespeeld door de participanten; de voorstelling blijft op afstand, een anker heeft deze Faust niet.

Poëtisch zijn het begin en einde waarin geroepen wordt om ‘verlichting’ en de zon bijkt te wenen, symbolisch is de mond midden op het toneel die het kapitalisme en de consumptiemaatschappij vertegenwoordigt. Die mond spuugt niet alleen plastic op het toneel, ook mensen. Milieu, migratie, democratie, de ondergang van een middenklasse, het (Amerikaanse) wapenbeleid; Faust 3 huppelt langs belangrijke grote thema’s, maar wordt nergens dwingend.

Aan de beelden ligt het niet, daarin weet het Bread and Puppet Theater zijn naam en kwaliteit te verdedigen. Prachtige levensgrote maskers en beelden doen denken aan de rituelen van religieuze processies. Het stuk zit technisch goed in elkaar, al werken in het goed geoutilleerde theater dat Frascati is, de eenvoudige middelen van het Bread and Puppet Theater – dat vaak buiten of op locatie speelt – nog net niet tegen zichzelf.

Traditiegetrouw is er na elke voorstelling van het Bread and Puppet Theater zelfgebakken brood. Theater is voor dit Amerikaanse gezelschap ook een vorm van religie, een ritueel waarbij ook eten hoort. Dat laatste was eerder deze week ook voelbaar, in de presentatie van Abhishek Thapar, die het publiek deelgenoot liet zijn van een eetritueel met zijn vrienden en deze ceremonie verwerkte met persoonlijke onthullingen ten aanzien van hun relatie met de stad Amsterdam.

Die laatste insteek ontbreekt volkomen in deze Faust. Er wordt geen enkele lokale link gelegd. Niets over de gentrification waar Amsterdam onder lijdt bijvoorbeeld en die je aan den lijve ondervindt als je Frascati uitstapt. Nergens een aanknopingspunt of een verwijzing te vinden ten aanzien van de urgentie van plaats en tijd. Hoe goed ‘de participanten’ ook op het toneel staan, Faust 3 blijft hierdoor vooral een leeg museumstuk.

Foto: Ron T. Simon