De vos is de mens te slim af. Zelfs de jager die zegt te denken als de vos, te ruiken als de vos en te leven als de vos, kan de vos niet voor de loop van zijn geweer krijgen. De Britse schrijver Roald Dahl maakte de slimheid van de vos onsterfelijk in zijn verhaal De fantastische Meneer Vos, waarvan de Nederlandse uitgave in 1972 de Zilveren Griffel won. Nu geeft het gezelschap Meneer Monster een toneelversie van het verhaal, dat eerder, in 2009, werd verfilmd door Wes Anderson met sterren als Bill Murray, Meryl Streep en George Clooney. In deze film Fantastic Mr. Fox kan meer dan in het theater. Toch weten de spelers Olaf van de Ven, Christiaan Bloem en Chris Koopman de slimme leepheid van de vos en zijn belagers adequaat te verbeelden.

De fantastische vos sluit een bondje met de wat suffere das. De vos wil nog één keer kippen stelen en daarna nog één keer ganzen jatten uit de ganzenschuur, heerlijke hapjes. Maar in de omringende kippen- en ganzenboeren vindt hij zijn aartsvijanden. Als achterwand ontwierp Jan-Willem van der Schoot een vossenburcht, die aan het einde door boze boeren geheel met de grond gelijk wordt gemaakt. Spannend is het begin, waarin de sluwe vos en de minder sluwe das de kippen gaan stelen. Ze weten de elektriciteitsdraad die het kippenhok beschermt te ontwijken, ze maken de beveiligingscamera’s onklaar en nemen een boodschappentas vol kippen mee naar huis. Dan komt de wraak van de boeren. Hun agressie is hard, misschien voor een jeugdtheatervoorstelling te hard.

De mooiste scènes zijn die waarin de vos zijn slimme streken op alle mogelijke manieren uitbuit: hij sluipt, maakt zich onzichtbaar, teemt en fleemt met Mevrouw Vos, weet de das en zelfs de boeren om te tuin te leiden. Het duurde enige tijd voordat de zaal met jeugdige bezoekers tijdens de première in Theater Castellum Leidsche Rijn echt in contact kwam met wat zich op de bühne afspeelde. Vaak was het nét te ingewikkeld of nét te weinig dramaturgisch opgebouwd om de spanning erin te houden. Ook is het onderwerp van jacht en wraak niet altijd even toegankelijk. Ik heb weleens jeugdvoorstellingen gezien die meer magie hadden. Ook laten de spelers de verhaallijn soms te veel vieren en zijn de wendingen niet echt goed voorbereid. Bij jongere bezoekers bespeur je dat meteen: de aandacht vervliegt.

Gelukkig krijgt de voorstelling tegen het einde vaart. Het contrast in spel tussen Meneer Vos en de jager is fraai gedaan: de ongrijpbaarheid van de een versus de jachtlust van de ander. Ook het contrast tussen vos en das heeft dramatische kracht. Dat zijn de mooiste momenten uit de voorstelling, die helaas net niet voldoende betovering bezit. Het is alsof er een echte kern ontbreekt, waardoor de vertelling af en toe stokt. Aparte vermelding verdient Erik Hofland als muzikant: met merkwaardige, soms jankende bluesklanken schildert hij een verrassend en zelfs beklemmend klankdecor.

Foto: Anna van Kooij