Het Opera Forward Festival opende dit weekend met de spectaculaire productie Eurydice – die Liebenden, blind van componist Manfred Trojahn. Een nieuw gecomponeerde en geschreven opera in de regie van Pierre Audi met een madrigaalkoor en in de orkestbak 81 musici van het Nederlands Philharmonisch Orkest. Klinkende namen en een veelbezongen mythe, die in deze operaversie een indringend psychologisch drama verbeeldt over het onvermogen om lief te hebben.

Voorafgaand aan de wereldpremière spreekt Sophie de Lint, directeur DNO, de zaal toe in een emotionele oproep tot solidariteit met de operacollega’s in Oekraïne. Het voltallige publiek staat op voor een minuut stilte en dan is het ineens angstwekkend voorstelbaar hoe er bommen vallen op een operahuis, zoals in Charkov gebeurt.

‘De dood is mooi’, schreef Jean Anouilh. ‘Het is het enige dat de liefde haar ware leefomgeving biedt.’ In zijn versie van de mythe (uit 1941) worden Orpheus en Eurydice samen gelukkig in de onderwereld. De Duitse componist Manfred Trojahn, die ook het libretto schreef van de nieuwe opera Eurydice – die liebenden, blind, liet zich hierdoor inspireren. Aan het slot laat hij de twee geliefden samen achter in het dodenrijk, maar niet nadat ze samen een innerlijke reis doormaken.

Als de massief zwarte buitenmuur van het decor zich aan het begin van de opera opent – de vormgeving van Christof Hetzer is vol schilderachtige verrassingen – zien we het interieur van een internationale trein met luxe lederen fauteuils en een veelkleurige bar. Hier bloeit de onbevangen liefde op van Orpheus voor Eurydice, die echter verstrikt zit in liefdes uit het verleden en verlangt naar de dood. Zij heeft een afspraak met Pluton, god van de onderwereld, en ook Orpheus lijkt verdoemd.

Met zijn psychologische interpretatie van de mythe zet Trojahn de opera in een fel actueel licht. In plaats van de halfgod Orpheus is Eurydice het leidende personage, dat door traumatische ervaringen het leven niet meer aankan en vecht om haar hoofd boven water te houden. Langzaam maar zeker daalt ze af naar de donkere kant van haar ziel en Orpheus’ liefde kan haar niet tegenhouden.

Het realistische decor, compleet met conducteur en treinkaartjes, vormt nogal een schril contrast met het poëtische libretto. De nieuwe operamuziek, de indrukwekkende samenzang en het geloofwaardige acteerwerk van sopraan Julia Kleiter en bariton Andrè Schuen, die in deze opera debuteren bij DNO, geven de opera vleugels. Hun trein reist tussen heden en verleden en van het leven naar de dood. De zwarte buitenmuur sluit zich weer rond de trein en dan zingt het koor van madrigaalzangers een prachtige compositie waarin de stemmen zuchtend over elkaar heen lijken te vallen.

Na de pauze brengt een schip de personages over de rand van het bestaan en schitteren Thomas Oliemans en Katia Ledoux in de rollen van Pluto en zijn vrouw Proserpina. Ook in de donkergrijze onderwereld waar de rookpluimen opstijgen bezingen de geliefden hun innerlijke reis, maar dat vertaalt zich niet altijd naar handelingen op het toneel. Soms zijn de scènes wat statisch en laat vooral de boventiteling, met de vertaling van het libretto, zien wat er in de personages omgaat. Maar hoe treurig en hartveroverend gezongen is het slot waarin Eurydice eindelijk in staat is tot liefhebben en Orpheus overhaalt om haar – wat Pluto heeft verboden – in de ogen te kijken. Kijkt hij of kijkt hij niet? In de regie van Pierre Audi is het aan het publiek om het verloop van hun liefde te voorspellen.

Parallel aan de opera speelt tijdens het Opera Forward festival ook de immersieve opera Orphée/ L’Amour/ Euredice van Robin Coops in samenwerking met Opera Zuid en de Nederlandse Reisopera.

Foto: De Nationale Opera, Ruth Walz