Pleasant Island is de tweede voorstelling die Silke Huysmans en Hannes Dereere creëren in hun focus op ecologische en economische vraagstukken. In Mining Stories (2016) stond de Braziliaanse mijnbouw centraal, hun nieuwste werk zoomt in op de tragiek van het kleinste eiland ter wereld in de Stille Oceaan. In hun documentaire aanpak heeft de mobiele telefoon ditmaal een hoofdrol. (meer…)
Is Europa een goed idee? Kan een Europees Burger Lied, een European Citizen Popsong, de mensen ervan overtuigen dat Europa een eenheid moet worden en blijven? Deze idealistische vraag stelt theatermaakster en mimespeelster Marieke Dermul (1988) in haar voorstelling European Citizen Popsong. Ze reisde naar Athene, Kiev, Budapest en Berlijn om daar muzikanten te ontmoeten die haar bijstaan. Met instrumenten als cello, accordeon en bouzouki (een kleine Griekse gitaar) componeert ze haar liedje. De voorstelling werd gemaakt in het kader van het ontwikkelingstraject Grensverkeer, een initiatief van De Brakke Grond en deBuren om het artistieke verkeer tussen Vlaanderen en Nederland te stimuleren.
De voorstelling die een uur duurt is voornamelijk gewijd aan interactie met het publiek. Dermul nodigt toeschouwers uit op het podium zitting te nemen en mee te spelen. Ondertussen legt ze het publiek een spervuur van vragen voor: zijn er linkse intellectuelen, Poolse vrachtwagenchauffeurs, Euro-sceptici, Euro-haters, mensen die lijden onder het gevoel dat alles voorbijgaat en heimwee hebben, Euro-omhelzers, alleenstaande moeders? Ze belooft de zaal in groepjes op te splitsen, maar dat gebeurt niet echt, behalve het viertal op het toneel. Dermul maakt politiek theater, en dat is beslist te prijzen. Maar politiek is óók en juist een gemeen spel, de kranten staan er vol mee. Daar gaat ze aan voorbij.
Het was een aangename avond, in de Brakke Grond. Een overwegend jong publiek ging mee met Dermuls aanstekelijke enthousiasme. Ze is meer aangever dan een actrice, hoewel ze uitstekend kan acteren. We volgen Dermul via video op haar tournee door Europa, waar ze met tal van mensen spreekt. Natuurlijk komt er een enkele Euro-hater voorbij, een man die het een ‘klote idee’ vindt, want bureaucratisch, geldverslindend en ondemocratisch. Zoals Dermul de Europese eenheid presenteert lijkt het een idylle, en de vraag is of dat terecht is. Een Hongaarse muzikant, de cello-speler, geeft aan dat hij wereldburger noch Hongaar wil zijn, maar Europeaan; in Europa voelt hij zich thuis.
Ze draagt een vrolijk EU-petje en werkt geleidelijk naar het hoogtepunt: dat ze haar lied ten gehore zal brengen op het Eurovisie Songfestival. Als ze daar eenmaal staat, raakt ze zó overmand door emoties dat ze nauwelijks het refrein kan zingen over een Verenigd Europa. Nadrukkelijk geeft ze toe geen moraalfilosofie te bedrijven, evenmin eenduidige politieke statements te maken. Ze zegt dat ze met haar Popsong ‘angst wil ombuigen in inspiratie’. Dat lukt haar goed, en haar verschijning op het toneel in zwarte jeans en witte blouse is geestdriftig en boeiend.
Toch blijft de toeschouwer met de brandende vraag achter: waarom is de EU een goed idee? Dermul wil mensen verenigen en verbinden, maar dat is een beetje een ijl verlangen. Soms staat ze zingend alleen op een leeg plein, niet bepaald een opwekkend beeld. Ook maakt ze zich zorgen om extreme, anti-Europese meningen, maar die neemt ze met haar Popsong niet weg. Het probleem met de European Citizen Popsong is dat de lieflijkheid en de bijna kwetsbare aanwezigheid van Dermul niet kan verhullen dat een Verenigd Europa óók nadelen heeft. Haar ideaal van een volmaakt Europa waarin we in diversiteit kunnen samenleven is een prachtig en waardevol, en ze brengt het met verve. Maar realiteitszin is toch ver te zoeken.
Foto: Bart Grietens
Beste Kester
Heel erg bedankt voor je recensie. De realiteit bevat de laatste jaren zoveel harde hoeken, dat ik bewust de keuze heb gemaakt om in dit theaterstuk een ode te brengen aan wat wel bindt en aan waar we raakvlakken kunnen creëren, die soms onoverkomelijk lijken, maar dat daarom niet zijn. Gelukkig mogen we in het theater ons dat permitteren. Harde keuzes maken… en niet altijd harde hoeken op scène… M.i. is dat zelfs nodig dezer dagen. En ik snap ook heel goed dat je de realiteitszin ertegenover wilt plaatsen in jouw recensie. Waar de kranten vol van staan, daar ga ik van uit dat mensen dat al weten. En daar gaat net dit idee van uit om tegenover de harde politieke werkelijkheid, het menselijke te laten primeren. Kunst gaat maar leven m.i. als je durft vol overgave voor je idee te gaan. En als jouw recensie gehoor krijgt door mijn reactie op die van jou bijvoorbeeld. Mijn stuk is een ode aan het gesprek. Ik zie dit stuk dan ook niet als een verzameling politiek correcte voor-en nadelen over de E.U. dezer dagen, maar als een uitnodiging om op een andere, menselijke manier na te denken over de kloof burger/politiek, de opgang van angst en extreme populistische reacties, en de al dan niet hoopgevende toekomst van ons Europa. Dat allemaal in gesprek met mijn medeburgers, naar aanleiding van het popsong-idee; niet voor niks een popsong trouwens, waar dromen en verlangens quasi altijd centraal staan, als het niet over liefdesverdriet
gaat… Blij met deze recensie. En ook trots… Merci.