Geboren en herboren worden, opgesloten zijn in dan wel je overgeven aan oorsprongsmythes en je eigen weg daarin vinden, lijken de thema’s die danser en dansmaker Dickson Mbi (GB) opvoert in zijn solo Enowate, gisteren te zien op het grote podium van het theater in Kerkrade, tijdens festival schrit_tmacher. Volle bak bij de introductie, dito bij het nagesprek, en een minuten durende, staande ovatie tekenen ook het festival en zijn publiek.

Waterdruppels, aardse donkerte, een hartslag, kinderstemmen en de geluiden van een trainingsveld begeleiden Mbi bij de opening van zijn solo. Hij lijkt vanaf het begin gevangen te zitten, in lichtbundels, in het ondergrondse of buitenaardse, in het innerlijke lichaam als kerker – de precieze interpretatie van de zwarte materie laat hij aan de toeschouwer.

Dat geldt ook voor de verpopping of transformatie die Mbi vervolgens aangaat, nadat hij nog wel even als een halve clown uitdrukkelijk contact heeft gezocht met het publiek. Aanvankelijk spelend met zijn hand als tegenspeler, later zijn lichaam transformerend naar een vierbenig wezen, door zijn aangezicht verborgen te houden onder zijn voorover gebogen torso, komt Mbi in een niet aflatende worsteling terecht, een innerlijke dialoog, een existentiële strijd.

Het trekt en sjort aan hem. Hij sleept het met zich mee en vecht terug, wat hem alleen nog maar op meer gesjor en getrek komt te staan. Even dansen de vingers vrij op zijn hoofd, en soms weet ook de viervoeter enige vrijheid te vinden en buitelt die als een uitzinnige over het podium, maar meestal lijkt er aan het gevecht van Enowate geen einde te komen. Totdat Mbi als een vleugelloze vlinder oprijst, opstaat, eindelijk gewoon mag staan.

Het is niet alleen fysiek, maar ook dramaturgisch gewaagd dat Mbi wel veertig minuten met zijn hoofd hangend naar beneden danst. De worsteling die Mbi doormaakt wint aan focus en nuance als je op zijn lichaam en de ruimte als zodanig mag concentreren en het podium in stilte is gehuld. Mbi is een prachtige danser en een oprecht mens – dat voel je dwars door de naar mijn smaak soms wat opgepimpte lichtstanden, met net een speciaaltje te veel, net iets te veel spektakel.

Het geluid daarentegen is prachtig uitgebalanceerd en onpretentieus, recht voor de raap in de keuzes. Ook de subtiele en speelse animaties op het transparante voordoek, die naar het einde toe een belangrijke rol spelen in de wedergeboorte als man en mens, zijn indrukwekkend en hadden misschien wel wat eerder mogen worden ingezet om wat meer perspectief op de worsteling te bieden.

Voor wie langer geleden het eerste werk zag van Emio Greco of Dylan Newcomb, zal de uiterst persoonlijke worsteling herkennen en ook de daarbij gebruikte middelen van de innerlijke dialoog met lichaamsdelen en de transformatie van het uiterst gespierde en behendig lichaam tot iets onmenselijks, dierlijk of anderszins oerlichaam. Coming of age als man, als danser en als migrantenkind is geen kattepis.

Fijn dat Mbi volgend jaar terugkomt met een nieuwe voorstelling en dat schrit_tmacher bijdraagt aan de ontwikkeling van werk en publiek van internationale dansmakers. Het nieuwe stuk van Mbi gaat over het contact met ‘mom, all of our mom, mother earth’.

Foto’s: Dickson Mbi Company