Eerlijk duurt het kortst!, is de veelzeggende titel van de nieuwe voorstelling van Thijs Kemperink. Eerlijk zijn is namelijk niet altijd gezellig, volgens de cabaretier. Hij doelt daarmee op zeggen wat je denkt en ongevraagd je mening geven, al verpest je er gegarandeerd de sfeer mee. Om je dan te verdedigen met: ‘Wat? Ik ben gewoon eerlijk. (Of mag dat ook al niet meer tegenwoordig?)’

Twee jaar geleden ging de Twentse Thijs Kemperink nog in première in de bescheiden theaterzaal van Stadstheater de Bond in Oldenzaal. Eerlijk duurt het kortst! speelt hij voor duizend man in het uitverkochte Wilminktheater in Enschede. Het is Valentijnsdag, en bij de entree hangen heliumballonnen met doordenkertjes. Zoals ‘Beter 1 Thijs in je bed, dan de lucht van 10’. Bij een fotobooth zet een fotograaf stelletjes op de foto. Thijs Kemperink is gegroeid. En ook als mens heeft hij een mooie ontwikkeling doorgemaakt, blijkt in zijn voorstelling.

Kemperink geeft namelijk al vrij snel aan iets geleerd te hebben over het marginaliserende effect van grapjes die beginnen met ‘ik heb niks tegen […], maar…’. Generaliseren is er niet meer bij. Met name op het gebied van gender heeft hij stappen gemaakt. Zo laat hij ons een keertje oefenen op het woordje ‘beffen’ en vertelt hij empathisch over op latere leeftijd uit de kast komen in een boerendorp (al simplificeert hij seksualiteit behoorlijk in dit deel). En wat blijkt? Er valt evengoed genoeg te lachen bij Kemperink.

In Eerlijk duurt het kortst! vertelt Kemperink hoe hij van zijn ouders leerde leugentjes om bestwil te vertellen. Dat zit er zelfs zo ingebakken, dat hij ervan overtuigd is dat hij zijn echtgenote en vrienden zeker zou verliezen als hij wel altijd eerlijk zou zijn. Hij heeft tal van voorbeelden waarin we liegen voor elkaar, zoals ‘het ligt niet aan jou, het ligt aan mij’, en de ‘onbevlekte ontvangenis’ van Maria. Maar de leukste zijn de leugens die we onze kinderen vertellen. ‘Wie zoet is krijgt lekkers’, bijvoorbeeld, of ‘als je geen korstjes eet, leer je nooit fluiten.’

Maar behalve de leugentjes om bestwil, is er ook ruimte voor kwalijke leugens. Zoals het ontkennen van klimaatverandering, in een verrassend blokje vol bevlogen activisme. Met name tegen de jacht op de big five in Afrika spreekt hij zich uit.

Erg scherp of nieuw is het allemaal niet. Maar hij vertelt het mooi en hij houdt een goede balans tussen inzichten en gein. Hij blijkt te kunnen acteren: een aantal deftige Nederlandse accenten, een paar typetjes en een moralistische derde waarmee hij op een bankje over eerlijkheid kan praten. En alles doodkalm en bedachtzaam, zodat iedereen het goed kan volgen.

Die kalmte is ook een valkuil, met name in het tweede deel van de voorstelling, waarin de grappen en imitaties minder energiek zijn en de bedachtzame delen langer en talrijker worden. Zeker bij platgereden gedachtegangen (zoals: ‘Was Maria niet eigenlijk gewoon vreemdgegaan?’) zou je willen dat hij wat sneller ter zake kwam. Door al die zorgvuldige anekdotes lijkt de voorstelling net tien minuten te lang te duren.

Hoe eenvoudig zijn realisaties ook zijn, ze zijn actueel en relevant. Zijn handreiking naar gemarginaliseerde groepen zet Kemperink goed door. Nergens schiet hij de hypocrisie in. Wil hij ergernissen kwijt, dan heeft hij het bijvoorbeeld over familieleden of kennissen, zonder te stereotyperen. Een stap die past bij zijn goedgezinde levensovertuiging om liever te liegen dan mensen te kwetsen. Met Eerlijk duurt het kortst! gaat Thijs Kemperink op prettige wijze met zijn tijd mee.

Foto: Frank Visschedijk