Een man leeft afgezonderd van de wereld. Hij werkt op een veldje van schroot en afval aan een helse machine die alles wat over de rivier voorbij komt drijven opzuigt en naar zijn onbestemde werkplaats transporteert. Hij verzamelt wat de mensen wegdoen. Bij hem krijgt alles een tweede kans, een tweede leven. Tijdens Theaterfestival Boulevard kiest deze Daniel domicilie op een veelzeggende industriële plek aan de Ertveldplas; wij, bezoekers, komen er via de toepasselijke Zandzuigerstraat. Hier speelt het Vlaamse gezelschap Orka de voorstelling Duikvlucht.
Op de bühne is het een drukte en lawaai van jewelste. Ik moest denken aan vergelijkbare voorstellingen van Vis à Vis: geen gelikte technische constructies maar de rauwe materie van ijzer, staal en stoom. Daniel draagt een verdriet met zich mee: zijn broer Bob is de wijde wereld ingetrokken, liet hem alleen achter maar stuurt elke week een ansichtkaart. Daniel houdt zich verborgen in zijn werkplaats. Wat knutselt hij daar in elkaar? Niemand mag het weten, zijn beste vrienden evenmin.
De voorstelling is gemaakt en geschreven door een collectief van spelers, onder wie Philippe Van de Velde, Dominique Van Malder en Joris Hessels. Orka heeft een voorkeur voor bizarre situaties, gebracht in een groteske, circusachtige speelstijl. Eerder speelden ze voorstellingen als De legende van Woesterdam en Warmoes.
De machinerie die op de achtergrond staat te stampen brengt een bijzondere vondst te voorschijn: een zeemeermin spoelt aan in deze wereld van mannen. Ze weet hen met charmant spel al snel om haar vingers te winden. Tegenover de rauwe Daniel staat de gevoelige Nico, die ook fungeert als postbode, en een man die eigenlijk een reus is maar ‘dwergachtige groeineigingen’ heeft. Dit viertal zorgt voor een toneelspel met onverwachte wendingen en verrassende ontwikkelingen, gevatte dialogen en veel non-verbale actie.
Het is knap van Orka dat de magische machines steeds meer een noodzakelijk onderdeel van het verhaal gaan worden. De locatie speelt een beslissende rol en het gaat steeds meer intrigeren wat Daniel drijft, daar aan de rafelrand van ‘s-Hertogenbosch, zogenaamd gelegen aan de Maas. Hij is uitvinder en wanneer hij ansichtkaarten ontvangt van zijn broer uit Australië, krijgt zijn inventiviteit een krachtige impuls.
Duikvlucht herinnert aan jongensboeken en avonturenromans, zoals van Jules Verne. Een wereld van meccano en techniek, die in de huidige virtuele tijd nauwelijks nog bestaat, komt tot leven. Het spel van de acteurs is uitstekend, de muzikale begeleiding op compositie van Thomas De Vos zorgt op bijna filmische wijze voor een overtuigend geluidsdecor.
Een familievoorstelling als deze hoort op Theaterfestival Boulevard thuis. Het is een loflied op de voorbije, negentiende-eeuwse uitvinding van stoommachines met kleppen en zuigers, verworvenheden die uit ons hedendaagse wereldbeeld zijn verdwenen, maar die wel de bron vormen van onze vooruitgang. De spelers weten elke woordspeling (aangezien zij van Vlaamse origine zijn, tonen ze prachtige vondsten die het in Nederland altijd goed doen) voortreffelijk uit te drukken. Zelfs subtiele taalwendingen komen aan.
Ogenschijnlijk is het toneelspektakel wat we zien, maar eronder schuilt een intense gloed van vriendschap tussen vier verdwaalde zielen, die zich bevinden waar de wereld lijkt te eindigen.
Foto: Phile Deprez
