‘All people are other people’ en ‘I resist anything but temptation’: beeldend kunstenaar Luca Andrea Stappers is bij de wereldpremière van Dorian als ‘live tekenaar’ aanwezig, naast het podium. Wat hij tekent, verschijnt reusachtig in het decor. Niet alleen deze twee veelzeggende quotes, vooral ook tekent hij live het portret van Dorian Gray, de hoofdpersoon uit de roman The Picture of Dorian Gray (1890) van Oscar Wilde.

Het Nationale Ballet (HNB) brengt in coproductie met ISH Dance Collective en de eigen Junior Company een zinnelijke, wervelende en briljant gedanste versie van de roman door choreografen Ernst Meisner en Marco Gerris. Klassieke dans ontmoet hiphop. Underground gaat een liaison aan met klassiek. Deze combinatie is de perfecte keuze voor de romanbewerking: schilder Basil is verliefd op de schoonheid van de narcistische jongeling Dorian. Hij schildert zijn portret.

Ondertussen sluit Dorian een pact met de duivel: hij wil een hedonistisch, in zonde gedrenkt leven leiden. Dat mag op zijn eigen gelaat geen sporen achterlaten, wél op diens portret. Het is de aristocraat Lord Henry die Dorian verleidt het immoreel-libertijnse pad op te gaan. Begrijpelijk dat de roman in de Victoriaanse tijd tot enorme controverse leidde. Schoonheid en verval grijpen in elkaar. Alles kan Dorian weerstaan, behalve temptation, verleiding. En hij symboliseert de andere quote: mensen zijn altijd anders dan je denkt.

Meteen de ontmoeting in het begin tussen Dorian en Basil zet de toon: de excellente klassieke danser Giorgi Potskhishvili (tweede solist bij HNB) als Dorian en de breakdancer Oscar Starink (van ISH) als Basil drukken in elk hun eigen idioom hun rollen uit. Potskhishvili zoekt in stijlvolle sprongen met bijna zwevende elegantie de hoogte terwijl Starink de grond zoekt, met razendsnelle buitelingen balancerend op één hand dankzij excellent voetwerk.

Het decor- en kostuumontwerp van Dieuweke van Reij drukt de reis van schoonheid naar verval uit in steeds dramatischere, donkerdere beeldtaal met labyrintische spiegelscènes als onbetwist hoogtepunt. Als Dorian wegvlucht van zichzelf uit diep schuldbesef, dan achtervolgen de zwart flonkerende spiegels hem. Joey Roukens componeerde nieuwe, eclectische muziek, die samen met de electronica van Rik Ronner de handeling voortstuwt. Karel Deseure leidt met verve Het Balletorkest.

Dorians eerste liefde geldt actrice Sybill, gedanst door de Russische Anna Tsygankova van HNB. Zij drukt haar liefde in Zwanenmeerachtige-passen uit, helemaal volgens het klassieke idioom. Hun pas-de-deux zijn gepassioneerd, maar de sinistere Lord Henry duwt haar telkens weg en eist Dorian op. Liam McCall van ISH als Henry, gekleed in duivels rood kostuum, danst met koppige, hoekige bewegingen; hij is tegelijk de volmaakte aristocraat als de libertijnse genotzoeker. Intussen laat Basil zich niet onbetuigd: voor hem is Dorian zijn muze en ook hij claimt Dorian als zijn bezit. Deze verwikkelingen leiden tot spannende en intense scènes waarin Dorian heen en weer wordt geslingerd. Hij zoekt uitvlucht in zijn dans met souplesse in talloze draaiingen, als om zich ongrijpbaar te maken.

Henry introduceert Dorian in clubs waar de gasten zich overgeven aan drugs en andere genotmiddelen. Deze clubs zien eruit als even sjieke als perverse disco’s. Iedereen valt meteen voor Dorian en in verleidelijke groepsscènes dansen ze om hem heen, strekken hun armen naar hem uit. Dorian geniet, breekt met Sybill en er volgt een fatale ruzie, helemaal naar wens geregisseerd door de perfide Henry. Zo raakt Dorian steeds meer in zijn ban.

De dood van Sybill is Dorians eerste grote zonde en die uit zich meteen in het portret: dat krijgt een grimmige uitstraling. Dorian zelf blijft de eeuwig schone jongeling. Na de eerste akte breekt het portret en gaandeweg de tweede akte wordt het geheel zwart. Kunstenaar Stappers werkt met vloeistoffen, zoals in de jaren zestig en zeventig, om bloedrode dan wel donkere, kolkende wolken over het portret te projecteren.

De spiegeling krijgt gestalte in een kopie van Dorian, gedanst en gespeeld door Robin Park. Hij treedt op als Dorians geweten. De balletvorm van Meisner en Gerris is vooral vertellend. Ze geven feitelijk de gehele roman weer en beklemtonen de duistere, sinistere kant van schoonheid. De keuze voor de live tekenaar is uitstekend, zo volg je op de voet Dorians naderende ondergang en hijzelf kijkt ook telkens naar zijn portret om te ontdekken welke afgrond hij tegemoet gaat, door eigen schuld. ‘My life is a scandal’ schildert Stappers, met veel rood rondom de zwarte letters. Hij laat er waterdruppels op vallen als tranen. Aan het slot keert het gave, ongeschonden portret van de nog schuldeloze Dorian terug, groot in beeld. Het is een meesterlijke vondst, bedacht door Wilde. Op zeldzaam knappe wijze vertaalt Dorian literatuur in dans.

Foto: Michel Schnater