Wat is de waarde van een druppel op een gloeiende plaat? Je doet dapper mee aan een ‘random act of kindness’, maar wat levert het op? Als je, zoals Pieter Jouke, meerdere keren de Alpe d’Huez opfietst in een liefdadigheidsactie tegen kanker en je hebt daarna nog steeds geen kanker dan werkt zo’n actie blijkbaar perfect, maar of dat nou precies de bedoeling van die inspanning was. (meer…)
Cabaretier Pieter Jouke probeert in zijn nieuwe voorstelling Dingen die ik dacht een geheel eigen universum te scheppen. Een universum waarin zomaar een man met een paardenkop voorbij kan wandelen, of waarin een personage zich opeens realiseert dat hij in een racistisch verhaal is terechtgekomen en daarover een discussie begint met de schrijver. Helaas boeit Joukes fantasiewereld maar matig.
Joukes verhalen beginnen steevast als realistische anekdotes en nemen dan een vreemde wending. Deze vreemde wendingen zijn echter zelden prikkelend of grappig. Zijn gekke verhalen lijken vooral een excuus om het publiek een grote lading slechte woordgrappen voor te schotelen, de ene nog flauwer dan de andere. Er is werkelijk niet één grap in deze voorstelling die het niveau van de bonte avond overstijgt.
Wat dit soloprogramma des te pijnlijker maakt, is dat Jouke de pretentie heeft een intelligente en gelaagde voorstelling neer te zetten, terwijl het allemaal zo plat als een dubbeltje is. Zo probeert hij met behulp van metacommentaar diepgang te suggereren, maar komt daarbij niet verder dan het introduceren van een personage dat Meta heet en voortdurend uit het verhaal stapt om zich rechtstreeks tot Jouke te richten. Dit trucje is te vaak gebruikt om werkelijk te verrassen en dit soort ingrepen voegen bovendien weinig toe aan het verhaal.
Want Jouke wil zijn publiek wel degelijk iets meegeven. Zijn voorstelling draait om de vraag hoe je je ambities waar kunt maken zonder jezelf te verloochenen. Hij geeft daarbij het voorbeeld van Alanis Morissette, die ooit in het voorprogramma van de bekende rapper Vanilla Ice stond. Vanilla Ice was echter niet waarachtig genoeg om blijvende roem te vergaren, terwijl Morissette – in haar eigen tempo en op haar eigen manier – beroemd wist te worden. De gemakkelijkste weg naar succes is niet altijd de beste, wil Jouke maar zeggen. Dit is echter een behoorlijk cliché en Jouke gaat bovendien wel erg snel voorbij aan zijn persoonlijke ambities, terwijl die zijn verhaal meer diepgang hadden kunnen geven. Jouke probeert nog wel zijn gevoelige kant te laten zien met een aantal diepzinnig bedoelde gedichten, maar ook dit mislukt faliekant. Het is je reinste pseudopoëzie.
Jammer, want Jouke is een sympathieke verteller en hij lijkt met veel plezier op het podium te staan. De vraag is echter of het met dit materiaal gaat lukken om zijn cabaretambities waar te maken.
Foto: Thierry Schut
Joukes gedachtenwereld is één grote martelgang
‘Spijt hebben van’ is een emotie waar ik zelden last van heb. Niet dat ik nooit ergens spijt van heb, maar omdat je wat eenmaal geschied is toch niet meer kunt terugdraaien, ervaar ik ‘spijt hebben’ doorgaans als een zinloze tijdverspilling. Zaterdagavond echter betreurde ik het al snel dat ik in de kleine- in plaats van de grote zaal van De Kring had plaats genomen. ‘Ik zou nu lekker bij Herman van Veen kunnen zitten’, dacht ik al na slechts vijf minuten Pieter Jouke aan het ‘werk’ te hebben gezien. Als ik toen had geweten dat hij ons bijna twee uur in gijzeling zou houden, was ik waarschijnlijk gillend van ellende weggelopen. Want je hebt slechte cabaretiers, en je hebt slechte en stomvervelende cabaretiers. Jouke valt wat mij betreft in deze buitencategorie.
Aanvankelijk zag het er zelfs naar uit dat de voorstelling vrij snel zou stranden. De cabaretier van dienst kon maar niet op een uitspraak van zijn vader komen die naar eigen zeggen nogal cruciaal was voor de rest van de voorstelling. Het was moeilijk in te schatten of dat dit er bij hoorde of dat Jouke echt tekstueel was vastgelopen. Hij ging er in ieder geval nogal vrij klunzig mee om. Het werd zelfs genant toen hij het publiek wel heel hulpeloos begon aan te staren. Naar het zich liet aanzien wierp zijn persoonlijke geluidsman achterin de zaal uiteindelijk een reddingsboei uit. Joukes programma handelt over de dingen die hij eens heeft gedacht. Helaas zat daar weinig verheven materiaal bij. Waarschijnlijk heeft Jouke zelf veel plezier beleefd aan zijn fantasiewereld, maar waarom hij gemeend heeft dit ‘gedachtengoed’ met het publiek te moeten delen, werd tijdens die twee uur durende exercitie geen moment duidelijk. Hij bedient zich daarbij van woordgrappen die wel heel oudbakken en oubollig zijn. In een interview liet hij weten het gevoel te hebben een zeer gelaagde voorstelling te hebben geproduceerd, maar kennelijk is dat ook een onderdeel van zijn fantasiewereld. Hij vertelt verhalen waar vrijwel niemand in mee kan gaan vanwege de veelal onlogische wendingen, die duidelijk op de tekentafel bedacht zijn. Ik weet niet of Jouke zich voor dit programma heeft laten regisseren, maar ik kan me niet voorstellen dat een professional zoveel ondeugdelijk materiaal zou tolereren. Kennelijk is hij nogal onder de indruk van zangeres Alanis Morisette die ooit in het voorprogramma stond van een zekere rappende Vanilla Ice. Inmiddels is deze Ice al lang voorgoed in de coulissen verdwenen, terwijl mevrouw Morissette gestadig aan de weg blijft timmeren. De zoveelste variant dus op het bekende ‘A Star is Born’- verhaal waarin Barbra Streisand in artistieke zin al snel boven haar idool Kris Kristofferson uitsteeg. Wat Jouke hiermee wilde zeggen, bleef mistig. Als hij de te gemakkelijke weg naar succes aan de orde had willen stellen, had hij zijn verhaaltje beter kunnen ophangen aan al die zoutloze talentenjachtprogramma’s die de treurbuis momenteel tiranniseren. Een groot dichter is ook al niet aan Jouke verloren gegaan. Wat eigenlijk nog het meest irriteert is dat er zelfs na zo’n slechte voorstelling nog mensen in het publiek zijn die menen het vertoonde te moeten belonen met een staande ovatie. Wel heel bescheiden deze keer, dat dan weer wel. Eigenlijk zou Herman van Veen nog een keer terug moeten komen naar De Kring om een troostconcert te geven aan de bezoekers die deze avond de verkeerde keuze maakten. Mijn uitzonderlijk gevoel van spijt laaide zondag weer op toen ik van Henk Raats (programmeur van de dinsdagmiddagreeks in De Kring) te horen kreeg dat Herman van Veen die avond wel heel fantastisch was en maar toegiften bleef geven om aan het enthousiasme van de bezoekers die wel de juiste keuze hadden gemaakt tegemoet te komen. Deze avond zal nog lang een smet blijven op mijn persoonlijke theaterseizoenbeleving. Jouke schijnt ook mee te schrijven aan ‘Zondag met Lubach’. Het werk achter de schermen ligt hem waarschijnlijk beter.
Kijk met de week uit naar een positieve Jaap Pleij recensie.