Het is niet verwonderlijk dat veel theatermakers met hun voorstellingen reflecteren op een jaar waarin normaal spelen onmogelijk was. Dat is terug te zien tijdens de ‘binnen de perken’ editie van Deventer Op Stelten, maar daarnaast zijn er ook vele voorstellingen die los van de pandemie staan. Ook thema’s als identiteit en transformatie, technologische ontwikkelingen en ecologische principes hebben een plek op het festival.

De Lebuiniskerk biedt plaats aan het sinds 2018 doorlopende project Pan~// Catwalk van Zwermers. Over de lengte van de kerk zijn twee rijen met kledingstukken neergelegd. Deze worden in een kleine veertig minuten (er is ook een versie die zeventig minuten in beslag neemt) een voor een aangetrokken door Paul van de Waterlaat en Inez Wolters. Door het continu aan- en uittrekken van outfits verandert hun identiteit voortdurend en ontstaat er een opsomming van allerlei soorten ‘mensen’. Pan~// Catwalk oordeelt niet, maar speelt met de neiging die we allemaal hebben om mensen meteen in te delen naar hun uiterlijk en de kleding die zij dragen.

Een belangrijke rol is daarbij weggelegd voor violist en componist Wouter de Belder die met een loopstation en een verzameling effecten deze hypnotiserende verkleedpartij van een indrukwekkende soundscape voorziet. Tokkelend, strijkend en kloppend creëert hij een veelvoud aan klankkleuren en ritmische patronen die aan minimalisten als Philip Glass refereren maar ook een duidelijk eigen signatuur heeft.

Ook Animatroniek van Exoot, de verzamelnaam van objecten, installaties en acts van Tristan Kruithof, speelt met identiteit. Kruithof stelde zichzelf de vraag: wat als het uit de hand loopt met het nabootsen van mens en dier door robotica en kunstmatige intelligentie?

Met herkenbare houten 3D-puzzels als basis maakte hij twee ‘zeewezens’ die meteen herkenbaar zijn als vis en krab, maar volledig autonoom worden aangestuurd door mechanische vondsten. Ze lijken te reageren op de nieuwsgierige bezoekers, spugen bijvoorbeeld water, kijken je recht in het gezicht en hebben ondanks alle zichtbare techniek een zekere aaibaarheidsfactor. Tegelijkertijd maken beide installaties ook gebruik van alles wat wij zoal weggooien en dat vroeg of laat in oceanen belandt, van plastic waterflesjes tot handschoenen en zelfs een kunstgebit.

Van hun ecologische voetafdruk zijn Sophie van der Vuurst de Vries en Willem Balduyck zich zeer bewust: Circus Katoen hanteert als regel dat voor elke voorstelling alle benodigde materialen en personen in één auto moeten passen. De objecten die zij gebruiken zijn bovendien natuurlijk, biologisch afbreekbaar of gerecycleerd. Zo ook in Grasshoppers, met in de hoofdrol een grasmat.

Die grasmat wordt aan het begin van de voorstelling met alle egards en uiterst liefdevol behandeld, zelfs al leidt dit tot fysiek ongemak voor de spelers. Maar meer en meer gaat het respect voor de grasmat verloren, wordt de mat bruut uiteengerukt en dient louter nog tot vermaak en de nodige acrobatische huzarenstukjes. Het gras in de voorstelling is exemplarisch voor hoe de mens met de natuur, die getuige het eerste deel van de voorstelling echt wel tegen een stootje kan, omgaat.

Geen echt gras in League & Legend, wel een ronde kunstgrasmat waarop de drie performers van 15Feet6, gewapend met polsstokken en tape, de strijd met elkaar en het publiek aangaan. In twee helften van elk twintig minuten komt zo’n beetje elke sport in sneltreinvaart voorbij, inclusief schwalbes, gele en rode kaarten, het publiek opjutten en constant de ander proberen af te troeven. Ook het onzinnige geleuter in de rust ontbreekt niet. De muziek is uiteraard opzwepend en waar anders mee te beginnen dan de hymne van de Champions League? Het resulteert in een knotsgekke voorstelling waarbij adembenemende stunts en lachsalvo’s hand in hand gaan.

Met een volledig op alle maatregelen aangepast programma laat Deventer Op Stelten zien dat het kan: een stadsfestival organiseren vol kwalitatief hoogwaardig aanbod. Vanzelfsprekend hoopt iedereen dat de editie van 2022 er weer een zal zijn met voorstellingen voor vele duizenden op een plein samengepakt. Maar deze editie leert ook dat kleinschalige en zeer intieme voorstellingen en performances aan verrijking en vernieuwing van het stadsfestival kunnen bijdragen.

Foto: League & Legend