Woorden zijn eigenlijk ook maar gerecyclede letters. Scheur een woord in snippers, veeg die flarden aan losse letters bij elkaar, breng ze naar de woordenfabriek en even later rollen er weer tal van nieuwe woorden uit: appelsap, lapjeskat, bakpapier.
Alhoewel er in publiciteitsuitingen met geen woord over gerept wordt, kan het niet anders dan dat theatercollectief Illustere Figuren deze korte proeve voor zesplussers baseerde op het prentenboek Het land van de grote woordfabriek (2015) van Agnès de Lestrade en Valeria Docampo. Vorig seizoen bewerkte tg. Winterberg het nog tot een mooie, verstilde drieplusvoorstelling.
In de wereld die wordt voorgesteld, moet je eerst een woord aanschaffen (en opeten), voordat je het kan gebruiken. Resultaat: hoe groter je portemonnee, hoe meer taal je tot je beschikking hebt, bijvoorbeeld om iemand de liefde te verklaren. In De woordenfabriek moet de schoonmaker het doen met afgedankte snippers en willekeurige woorden waarop hij toevallig stuit. Hij heeft niet de luxe een waslijst aan dure, samengestelde woorden te bestellen.
Gelukkig is er meer dan taal alleen, en kun je ook je liefde verklaren in een opzwepend ritme, een terloopse glimlach of een heimelijke blik. Sowieso: als het om liefde gaat, zeggen mensen nooit wat ze eigenlijk bedoelen, dus wat is taal dan nog waard?
De woordenfabriek van theatercollectief Illustere Figuren is een zogeheten ‘pressieproject’: makers Wytze Veenstra, Joeso Peters en Zen Roorda hebben zich acht dagen opgesloten met het plan om een korte voorstelling te maken voor jeugd, met live-muziek, en een fabriek. Zelf zien ze het als een soort vingeroefening: wie weet werken ze dit project in het volgende Kunstenplan uit tot volwaardige voorstelling.
Voorlopig resultaat is een sympathieke, beeldende voorjaarsvakantievoorstelling van een half uurtje, waarin veel ideeën en scènes zitten die nog niet allemaal even stevig zijn uitgewerkt. Er is een uit kartonnen dozen opgetrokken fabriek die als woordfabriek dienstdoet, en waarin we via een heus schimmenspel de hele letterverwerking kunnen volgen. Er is potentieel interessant samenspel tussen de drummer en een speler, er komen wat personages op die we nét niet goed leren kennen en ineens is er dan een soort liefdeslijntje, dat even snel wordt ingelost als dat het werd opgevoerd.
Het is fijn dat Illustere Figuren nergens belerend of te illustratief wordt: De woordenfabriek blijft associatief en poëtisch, zodat de jonge toeschouwers er hun fantasie op los kunnen laten gaan. Het zou mooi zijn als ze die kwaliteit vasthouden in een omvangrijker project dat consequentere keuzes maakt en meer de diepte ingaat. En dan ook even die inspiratiebron ergens vermelden graag…
Foto: Jochum Roorda
