Theatermaker Lizzy Timmers onderzocht het fenomeen ’terugkeer Turk’, ofwel Turkse Nederlanders die overwegen naar Turkije te verhuizen. Een interessant maatschappelijk fenomeen, dat ze belicht aan de hand van vier verschillende personages: een neurotische wetenschapper die onderzoek doet naar de migratiemotieven van deze groep, een allochtone middelbare scholier, een hoogopgeleide, gesluierde vrouw van Turkse komaf die naar Istanbul is geëmigreerd om zich trots te kunnen voelen op haar Turkse identiteit, en een Turks-Nederlandse filmmaakster die het juist zat is om met haar afkomst bezig te zijn. Al deze personages worden gespeeld door Yonina Spijker, die in haar spel ondersteund wordt door live muziek van Floris van Bergeijk en Ata Güner.

De voorstelling begint met de mededeling dat per jaar 3000 Turkse Nederlanders naar Turkije verhuizen, en dat ongeveer een kwart van de Turkse Nederlanders zo’n verhuizing overweegt. De oorzaken hiervoor worden gezocht in de opkomst van het populisme, maar ook in het feit dat een veranderend politiek klimaat in Turkije maakt dat een conservatieve groep Nederlandse Turken zich er meer thuisvoelt.

Het is jammer dat de vorm waarin deze belangrijke thematiek wordt gegoten te wensen over laat. Spijker zet de drie vrouwelijke personages geloofwaardig neer, maar zal nog flink moeten schaven aan middelbare scholier Rachid. Haar uitspraak is te bekakt, en af en toe een ’tssss’ en ‘weet je’ maken je zinnen geen straattaal. Wie regelmatig vmbo-scholieren hoort praten, weet dat woordcombinaties als ‘ik ga het meteen opengooien’ en ‘net dat stukje motivatie’ niet uit hun mond komen rollen. Bovendien beweert Rachid zichzelf al twaalf jaar te kennen, terwijl zijn anekdotes over zijn tijd op de middelbare school de indruk wekken dat hij in de bovenbouw zit – hoe zit dat?

Verder hadden de makers wat beter na mogen denken over de overgangen tussen de personages. Güners rap – over romantische ontmoetingen in de avond, vertelt mijn Turkssprekende buurman – is op zich een leuk intermezzo, maar wat de functie is binnen de voorstelling wordt niet duidelijk. In welke huid Spijker hier zit al evenmin. Af en toe spreekt Spijker in de rol van neurotische wetenschapper de voicemail van een ex-geliefde vol, maar deze – overigens intrigerende – kant van dit personage wordt nergens verder uitgewerkt.

Als Lizzy Timmers wat secuurder nadenkt over de theatrale eisen die ze aan deze voorstelling stelt, zal De Terugkeer-Turk meer tot denken aanzetten.