Voegt de mensheid meer goeds toe aan het universum? Of juist meer ellende en leed? Filosoof-cabaretier Tim Fransen had zichzelf jaren geleden al beloofd om niet meer na te denken over die vraag, zoveel uren had hij er al over liggen malen. Tot hij vreemde dromen kreeg, waarin aliens hem vertelden dat het lot van de wereld afhing van uitgerekend zijn antwoord op deze vraag.

Met De mens en ik zet Fransen het groot ongemak van de nieuwe generatie centraal. Op zijn achttiende zag hij de documentairefilm An Inconvienent Truth, en sindsdien heeft hij zich niet meer willen rekenen tot de mensheid. Die voert oorlogen omwille van opportunisme, ontdekt steeds nieuwe manieren om elkaar om zeep te helpen en neemt ondertussen het volledige ecosysteem mee in zijn ondergang. Zoom je uit en beoordeel je de acties van de mens, dan schetst dat niet bepaald een sympathiek beeld.

Onder druk van de buitenaardse wezens zoekt Fransen naar een antwoord waarmee hij wel de aarde zou kunnen redden. Uitgaande van de mensheid als absurde, vrij arrogante diersoort observeert hij de hedendaagse jagers en verzamelaars, die het zichzelf gemakkelijk hebben gemaakt. Maar wier kennis diens wijsheid allang voorbij is gestreefd.

De cum laude afgestudeerde psycholoog en filosoof staat garant voor kernachtige wijsheden, die je stuk voor stuk wil meeschrijven. Zoals: ‘Morele perfectie is niet voor mensen weggelegd’, als hij praat over vegetariër zijn en de mensen die hem willen betrappen op inconsistenties. Maar, stelt hij: als de keus is tussen hypocrisie of cynisme, dan doet hij toch liever iets dan helemaal niks. In de nieuwe avondvullende show van Fransen zoekt hij het komische door na zo’n mooie observatie compleet van toon te veranderen: van abstract plots heel reëel, bijvoorbeeld. Of vice versa.

Als geen ander kan de genuanceerde cabaretier de absurditeit in onze werkelijkheid observeren en die compleet op zijn kop zetten. Zoals het aantal kernwapens op aarde, dat groot genoeg is om al het leven drie keer uit te roeien, en waar nog altijd jaarlijks een triljoen euro aan uitgegeven wordt. Had je in plaats daarvan zure matten gekocht… In handen van Tim Fransen krijgt zo’n vergelijking altijd een heerlijk, volledig uitgewerkt absurdistisch staartje.

Wijsheid en geestigheid zijn zo in prettige balans. De mens en ik – geregisseerd door Daniël Samkalden – heeft een mooi decor, een eigen soundscape op de piano, overwegend minder piemelgrappen, minder oude filosofen, en – voor wie zijn boeken, columns en podcasts heeft meegekregen afgelopen jaar – een hoop rinkelende belletjes.

Qua thematiek en inhoud stapt Fransen hiermee iets weg van het academische en staat hij meer in de maatschappij. Met de Neerlands Hoop en een Poelifinario op zak voor twee uitstekende programma’s vestigde hij in korte tijd zijn naam. Met dit derde programma laat hij zien dat hij niet bang is om na die hoogtepunten zijn winnende formule nog verder te perfectioneren.

Foto: Nick Chesnaye