Welbeschouwd laat De leugen regeert! zich niet recenseren. Althans, niet als theatervoorstelling. Ab Gietelink noemt het evenement dan wel een voorstelling maar van de meerdere zielen die in zijn borst om voorrang strijden – die van geëngageerd publicist, manifestschrijver, zelfbenoemd filosoof en theatermaker – verliest deze keer de theaterkunstenaar het van de andere drie.

Voor een bespreking van De leugen regeert! zou eerder een politiek analist ingehuurd moeten worden. Maar ook die zou waarschijnlijk tureluurs worden van hetgeen Gietelink allemaal overhoop haalt.

In maar liefst 31 hoofdstukjes laat hij zijn licht schijnen over wat er allemaal mis is in de wereld. En het zijn bepaald niet de futielste onderwerpen die hij bij de kop pakt. Ons wereldbeeld laten kantelen, voor minder doet ie niet. En daarvoor moeten de nodige heilige huisjes omver, of daar nou groot Churchill (oorlogsmisdadiger!) op de gevel prijkt of Kwaliteitsjournalistiek (allemaal leugens!), Internationaal Strafhof (niet voor Amerikanen!) of de referendumwet (Kroonjuwelen in het slijk!). Er is weinig dat aan de dwarse opinies van Gietelink ontsnapt.

Maar laat ik me, in een poging De leugen regeert! als voorstelling te beschouwen, eerst toeleggen op de vorm. Die is simpel. Ondersteund door een heerlijk ouderwets ogende powerpointpresentatie en terzijde gestaan door muzikant Geleijn van der Ham, neemt Gietelink ons onderwerpsgewijs mee langs recente en minder recente gebeurtenissen. Af en toe zingt hij, lang niet onverdienstelijk, ter verluchtiging een liedje waaruit zijn nostalgische blik naar de jaren ’60 blijkt: Boudewijn de Groots Welterusten meneer de president en Er komen andere tijden. Na elk item volgt er een black-out.

In zijn streven ons van zijn gelijk te overtuigen bedient Gietelink zich, met name in het eerste blok waarin hij betoogt dat het Westen een nieuwe Koude Oorlog aan het creëren is, van trucjes die hij van Amerikaanse TV-dominees afgekeken lijkt te hebben. Er vallen erg veel zogenaamd veelbetekenende stiltes, hij vouwt zijn handen, sluit zijn ogen, knijpt zijn lippen samen. Om ons vervolgens maar weer eens te vertellen wat voor schurk Halbe Zijlstra eigenlijk is.

‘Een actuele en historische reis door het Nederland van de 21e eeuw’ belooft het programmablaadje. Dat is zowel te bescheiden als te aanmatigend. Te bescheiden in die zin dat Gietelink er geen been in ziet nog enkele eeuwen verder terug in de tijd te gaan, te aanmatigend omdat van een reis geen sprake is. We doen eindeloos veel tussenstations aan maar een einddoel is niet in zicht. Historische sightseeing is het, voorzien van bijtend commentaar. En actueel? In zijn grabbelton vol gebeurtenissen zitten heel wat gedateerde prullen. Neem zijn anekdote over de eventuele landing van Amerikaanse troepen bij Scheveningen bij een detentie van een Amerikaanse soldaat. In 2002 werd daar al over gepubliceerd en in 2009 werd de kwestie behandeld in het Europarlement.

Gietelink speelde de eerste vier voorstellingen op het Forteiland bij IJmuiden. Dat fort is uitgerust met een koepel van zogenaamd Hartguss. Op een muurplaat valt daarover te lezen dat tijdens een schietproef in 1874 ‘na 288 treffers met een 15 cm kanon de koepel nog geheel intact was’. Het is een mooie metafoor. Ook de enorme reeks schoten van Gietelink laten het onderwerp volledig intact.

Opvallend is dat er één recente gebeurtenis is die aan zijn kritische spervuur ontkomt. Dat is de opkomst van de vijfsterrenbeweging in Italië. Uiterlijk heeft Gietelink op sommige momenten wel wat weg van oprichter Beppe Grillo, ook van huis uit acteur. Heeft hij stiekem bepaalde ambities? Hij heeft tenslotte al een politiek manifest gepubliceerd. Voor de beoordeling van De leugen regeert! zou dat goed uitkomen. Gietelink kan de vijf sterren dan aan zichzelf geven.

[Sterren toegekend door de redactie]