Geïrriteerd of ronduit chagrijnig zijn de verschillende familieleden. Ze hebben last van werkdruk, maken zich zorgen over het milieu, willen het liefst vandaag nog van school om rapper te worden of wachten nu al 38 jaar op de terugkeer van de grote geliefde. Zelfs de filosoof loopt een beetje verloren heen en weer. Dan samen op reis gaan, kan nooit goed gaan en dat doet het dan ook niet in De familie van Nielie in alle staten, het derde deel van het theaterfeuilleton van Kwatta.

Het was een zeer ambitieus plan van regisseur Josee Hussaarts: elk jaar een nieuw deel van een grootschalige jeugdtheatervoorstelling met telkens een andere tekstschrijver en een ander muziekensemble. Dit derde deel begint met een voice-over die de verschillende personages introduceert. Ietwat gemakzuchtig, maar ook vermakelijk omdat Oma Wil annex geheim agent X-7-0 meteen wantrouwend tegenover stemmen uit de lucht staat.

De reis voert ditmaal naar Amerika omdat Saar haar man Theo heeft ingeschreven voor een uitvinderscongres. Daar zal hij het apparaat waar hij al maanden aan heeft gewerkt aan de wereld presenteren. Een apparaat dat zo’n beetje alle problemen kan oplossen, van het klimaat tot honger, van oorlog tot armoede en zelfs het ochtendhumeur. Zo’n machine bestaat natuurlijk niet, dat begrijpen ook de zesjarigen in de zaal meteen, en het enige wat dat ding wel goed kan, is ontploffen. En dat komt later goed van pas. Maar over zijn falen durft Theo zijn vrouw niet te vertellen, bang om als een mislukkeling gezien te worden.

Theo heeft dan ook absoluut geen zin om naar Amerika te reizen, net als zijn dochter Pam die niet wil vliegen, want ontzettend slecht voor het milieu. Ze wil reizen via het magische raam van de filosoof dat je overal brengt waar je wil zijn. Dat zou echter te veel aandacht trekken, want nou niet bepaald wetenschappelijk. Oma Wil mag de Verenigde Staten zelfs niet in door ‘iets kleins’ uit haar verleden. Ze wacht ook liever thuis op de terugkeer van geliefde dubbeldubbelspion Igor. Als blijkt dat die gevangen is genomen door de Amerikanen, reist Oma Wil stiekem alsnog mee, verstopt in een rolkoffer.

Eenmaal geland, worden ze meteen betrapt en raakt iedereen elkaar letterlijk en figuurlijk kwijt. Wat volgt is een ontmoeting met rapper The Legend, ‘meer dokter dan Dre’, een inbraak in het Witte Huis en veel onderling – en soms behoorlijk grimmig – geruzie. Uiteraard duikt Trump op, met obligate grappen als ‘Make America wreed again’ en ‘Ik zie vrouwen het liefst in een koffer’. De ontknoping waarbij het raam van de filosoof een grote rol speelt, is ondanks alle voorafgaande morele dillema’s van de filosoof voorspelbaar en bovenal een herhaling van het einde van De Familie van Nielie breekt de tent af van vorig jaar.

Teleurstellend is dat na Het Nationaal Jeugd Orkest en Orkaan er dit jaar geen ensemble op het podium staat – die interactie met muzikanten is een groot gemis en meezingen met een geluidsband gaat de spelers meerdere malen hoorbaar een stuk minder goed af. Ook het spel oogt vermoeid en geforceerd, net als het script van Jibbe Willems met gezochte bijrollen voor een flamingo, het Vrijheidsbeeld, stewards en douanebeambten.

In de eerste voorstelling van dit feuilleton reisde de familie naar Venetië, in de tweede naar de merkwaardige camping Paradiski, maar de met minimale middelen gesuggereerde rondreis door Amerika is vooral gekunsteld. Het had een stuk spannender kunnen zijn als Hussaarts en Willems de familie eens gewoon thuis had laten blijven en de onderliggende oorzaken van conflicten had getoond in plaats van benoemd.

Want dieper liggend draait de voorstelling over faalangst, je groter voordoen dan je eigenlijk bent, te weinig tijd voor elkaar hebben en machteloosheid. En meer filosofisch: kan een ‘klein verkeerdje’ een groter goed dienen? Wellicht. Want ook dit derde deel eindigt met een cliffhanger, ditmaal een die de hele zaal van afstand zag aankomen, maar mogelijk leidt naar een voorstelling waarin de Familie van Nielie geen reis nodig heeft om zich te nestelen.

Foto: Laura Luca