Jilles is dood, hij is er van ellende tussenuit gepiept. Dat was echter niet de bedoeling, dus keert hij terug in de maatschappij. Maar voor het zover is moet hij langs een professor die hem wegwijs maakt in het doolhof van sociale vaardigheden, want Jilles herinnert zich niets meer. In De briefing, de tweede voorstelling van het jonge Utrechtse gezelschap Olaf-Karl & De Dames, zijn we getuige van dit consult.

Het stuk speelt zich af in de werkkamer van de professor (Peer Mascini). In een prachtig vormgegeven rariteitenkabinet vol snuisterijen, landkaarten en boeken trekt hij dossiers vol levenswijsheden tevoorschijn. De lessen leren Jilles (gespeeld door Jilles Flinterman) hoe hij hoort te handelen, wat leidt tot grappige gesprekken. Sociale conventies zijn best raar als je ze nader bekijkt. Vooral de relatie tussen man en vrouw wordt flink op de hak genomen. In een scherpe, vlotte scène oefent Jilles een gesprek met zijn vrouw. Alle clichés komen voorbij, maar flauw wordt het nergens.

Natuurlijk rijst bij Jilles op den duur de vraag waarom hij er eigenlijk tussenuit is geknepen. Hoe ellendig is het daarbuiten dat hij er niet meer wilde zijn? Vooral spannend is het keerpunt waarop Jilles ontdekt dat hij al vaker bij de professor is geweest en in twijfel begint te trekken wat de oude man hem aanleert. Zou Jilles al vaker uit het leven zijn gestapt? Weet de oude professor dan wel zo goed hoe de wereld in elkaar zit? De verhoudingen veranderen en de professor keert steeds meer in zichzelf.

Mascini is in essentie geknipt voor de rol als autoritaire maar verstrooide wijsneus. Helaas is het onthouden van de tekst teveel voor hem en moet hij vaak zoeken in zijn script, dat handig is verstopt in de vele dossiers. Het levert een ongemakkelijke spanning op, de timing lijdt eronder en het samenspel zwakt erdoor af. De momenten waarop hij het spieken in zijn rol verwerkt zijn grappig en acceptabel, maar toch vraag je je af of hij niet te oud is om zulke dragende rollen op zich te nemen.

Daarbij speelt Flinterman zijn rol iets te grotesk, wat aan geloofwaardigheid inboet. Hierdoor wordt de aandacht van de tekst afgeleid en komen sommige gedeeltes niet zo goed over. En dat is spijtig, want Michiel Lieuwma heeft na de eerste voorstelling Meester opnieuw een sterke tekst geschreven.

De briefing geeft zowel een grappige kijk op sociale conventies als een verontrustende visie op de wereld. Met deze tweede voorstelling begint zich al een aardige signatuur af te tekenen. Net als in Meester, die in 2009 de titel ‘beste nieuwe toneeltekst’ van het Platform Theaterauteurs kreeg, lukt het regisseur Wilhelmer van Efferink ook met deze voorstelling menselijke angsten en hedendaagse tendensen aan de kaak te stellen. Overgoten met een absurdistisch sausje en zonder expliciete aanklachten te doen. Het maakt erg nieuwsgierig naar volgend werk.

(foto: Wilhelmer van Efferink)