Omdat de makers van De Bastaard het afgelopen jaar steeds maar opnieuw hun reis naar Marokko hebben moeten uitstellen en ze daardoor het publiek nog geen roadmovie met mooie en indringende beelden kunnen tonen, brengen ze nu een lezing met voorbeschouwingen. De Bastaard: Het Vertrek speelt zich af op de vooravond van hun queeste naar de roots.

Rashif El Kaoui onderhoudt het publiek bijzonder charmant over zijn twijfels, zijn leven, zijn afwezige vaderen zijn pogingen een eigen plek te vinden in een wereld waarin ‘bastaards’ niet gewild zijn. Samen met Lucas De Man (regisseur) en Ahmet Polat (fotograaf/filmregisseur, documentairemaker) werkte El Kaoui (acteur, rapper, podcastmaker, schrijver) aan het project De Man is lam (2017), een lezing over een sociologisch onderzoek over het man-zijn van vandaag, met zoals te verwachten veel open vragen. Rashif deed de interviews. Het verhaal over de vader van Ahmet Polat maakte toen het meeste indruk.

Het nieuwe verhaal zal over de vader van El Kaoui gaan. Hij en Ahmet Polat willen de route van El Kaoui’s vader, die vanuit Marokko naar België reisde en uiteindelijk stierf in Zuid-Frankrijk, reconstrueren. Het wordt een terugkeer naar een vader die hij amper heeft gekend. Polat gelooft dat een reis de beste stap zou zijn voor El Kaoui, om het bloed te begrijpen dat door hem vloeit. Die reis moet dus nog plaatsvinden.

‘Waarom gaat het zo vaak over een zoektocht naar vaders, en niet naar moeders?’ vraagt percussioniste Michelle Samba, die samen met hem op de scène staat, op enig moment. ‘Omdat moeders geen vragen achterlaten’, is het antwoord. Nu gaat het verhaal over El Kaoui zelf, en hij kadert dit persoonlijk verhaal maatschappelijk, sociologisch, psychologisch. Heel specifiek vertelt hij over zijn afwezige vader met een tv-fragment uit Nachtzoen. Zijn vader omschreef hij toen als ontoereikend. Meer kan hij daar niet aan toevoegen.

Rashif El Kaoui is volgens de omschrijving van Het Zuidelijk Toneel ‘de man met de mooiste stem van Vlaanderen’. ‘Ik ben een bastaard, een halfbloed, een vuilnisbakkenras’, klinkt uit zijn mond inderdaad heel mooi. ‘Mijn X-chromosoom komt uit de Vlaamse Kempenklei, mijn Y-chromosoom uit het mulle Atlaszand.’ Hij praat mooi Nederlands, maar zijn naam en zijn uiterlijk verraden zijn Marokkaanse afkomst. Hij is ‘maar een halve’, valt steeds tussen de plooien. Hij voelt zich als Janus, de halfgod met twee gezichten. Het is een krachtige litanie, die versterkt wordt door de ritmische percussie van Michelle Samba.

Op roltafeltjes liggen voorwerpen en boeken. Het publiek mag er enkele komen uithalen, El Kaoui zal er dan de nodige uitleg over geven, gespekt met anekdotes en mijmeringen. Een rode kaft met een fotootje van zijn vader als kind is echter niet geselecteerd. El Kaoui neemt het zelf dan maar: via dat fotootje kan hij over zijn vader vertellen, over zijn geplande ontmoeting in Marokko met zijn nog nooit geziene grootmoeder. Heeft hij van haar die mooie ogen?

Maar dan slaat de regen toe. We zitten in het amfitheater op de ‘binnenkoer’ van De Grote Post in Oostende. De lezing wordt stilgelegd. We krijgen plastic regenponcho’s, na een kwartier schuilen kunnen we terug plaatsnemen. El Kaoui is zichtbaar onthutst door de buienonderbreking, komt langzaam tot rust, mede door de kalmerende trommelklanken van Michelle Samba.

Hij vertelt zijn verhalen, formuleert zijn twijfels, indringend en oprecht. Hij zet ons een spiegel voor, door iemand van het publiek aan te spreken en vragen te stellen. Ze woont in West-Vlaanderen en ze kent het dialect van haar dorp niet? Ze is niet op een boerderij met heel veel varkens opgegroeid? En ze is ook niet katholiek?

Wat als je niet beantwoordt aan de verwachtingen, de clichés? Wat als je anders wilt zijn, bent? Het persoonlijke is politiek, het politieke is persoonlijk. Michelle Samba brengt dat in een krachtige slam poetry. ‘Nu ben ik van mij’, met de drum als hartslag. Is het een realisatie, een wens, een aansporing, een toekomst?

Ook El Kaoui declameert met ritmische percussie-ondersteuning zijn spoken word, zijn pamflet vol hoop om op reis een rust te vinden, een thuisgevoel, ook voor later, een hoop op een reis als zuiverend ritueel. Bij het begin konden de toeschouwers op kaartjes hun adres schrijven. El Kaoui belooft ons een kaartje van zijn reis te sturen. Ik ben na deze innemende ‘voorbeschouwing’ zeer nieuwsgierig naar zijn ervaringen, belevenissen, gedachten en gevoelens. Zijn bastaards gedoemd om altijd bastaards te blijven?

Foto: Het Zuidelijk Toneel