De theaters zijn dicht en de mensen thuis. Maar ergens, in een theater aan zee in Den Haag, zoeken twee dansers naar verbinding. Op het verder lege toneel houdt een vierkante verhoging hen gevangen. De verstilde, minimalistische tonen van Het Balletorkest geven hen zachte duwtjes. Het leidt tot poses waarin ze zacht swingend blijven hangen. Ze kijken elkaar aan, zien wat het met de ander doet en duwen elkaar voort.

Het is een eenzaam beeld, dat ik bekijk vanaf mijn beeldscherm thuis. Een kunstdaad die de woonkamers binnendringt, recht vanaf het scherm je hart in. Want ja, het werkt, de livestream waar het Nederlands Dans Theater haar toevlucht in zocht. Nu de theaters dicht zijn, besloot het gezelschap om Dare to say live in het theater te dansen en via een livestream te laten zien aan hun publiek.

Vanavond gaan er twee stukken in première van choreografen Dimo Milev (Bulgarije, 1976)  en Alexander Ekman (Zweden, 1984). Milev maakte al eerder werk voor Nederlands Dans Theater in het programma Up & coming choreographers in 2019. Nu is hij terug als onderdeel van het reguliere programma met de nieuwe choreografie Fusions and some confusions.

Voor dit stuk liet Milev zich inspireren door het Japanse concept Ma, dat heel kort door de bocht kan worden omschreven als een pauze, interval of vacuüm in de tijd, dat ruimte geeft aan energie, gevoel, vrijheid en creativiteit. Dat concept geeft Milev vorm met een verlichte vierkante verhoging midden op het toneel, waarbinnen enkele dansers langzaam maar zeker de mogelijkheden verkennen. Maar wat als het vlak steeds kleiner wordt? Wat als de ruimte opraakt? Wat als er op het laatst nog maar een heel klein blokje ma over is?

Het stuk doet denken aan de ruimte die wij mensen enerzijds moesten inleveren dit jaar – bewegingsvrijheid, vrijheid om te doen en laten wat je wilt – maar anderzijds ook de ruimte die daardoor bij sommige mensen is ontstaan: meer tijd voor jezelf, voor nieuwe hobby’s. De speelse vrijheid die het duet geeft, die weerkaatst in sommige huiskamers.

Four relations is gebaseerd op een eerdere choreografie van Alexander Ekman uit 2013. Het stuk zou hernomen worden, maar het coronavirus dwong de choreograaf tot aanpassingen. Nu zien we vier duo’s. Als in een tableau vivant bewegen ze bijna in slowmotion rond, als ware het een ouderwetse dansavond. Een beeld uit een ander tijdperk. Vervolgens zoomen de camera’s – waarvan enkele bediend door een danser op het toneel – in op de perikelen van al die mensen en hun relaties. De opgetogen man en vrouw die bouwen aan hun relatie en een kind krijgen. De twee mannen en hun hilarische gedoe met een koffiemachine. We zien het en gaan met ze mee, totdat de werkelijkheid hen inhaalt en ze afstand van elkaar moeten nemen.

Niet alles ging goed tijdens de livestream. Op een zeker moment overstemde het orkest de voice-over, waardoor een gedeelte van de soundscape niet hoorbaar was. Daardoor miste een deel van de inhoud.

Zo’n livestream heeft gelukkig ook voordelen: zo kunnen mensen wereldwijd de voorstelling beleven. Het geeft een gevoel van verbondenheid om te weten dat zoveel mensen tegelijkertijd kijken. Het is daarnaast heerlijk om de dansers van zo dichtbij te kunnen zien. Plots zit je met je neus bovenop de ademhaling en gezichtsuitdrukkingen. En dat allemaal in je luie stoel met je pyjama aan en een kop thee erbij. Comfortabeler kan bijna niet.

Bíjna niet, want natuurlijk gaat niets boven het opgewonden geroezemoes voor een voorstelling. Het knikje naar de mensen naast je wanneer je bij je stoel arriveert. En het gevoel van opgewonden verwachting en de collectieve emotie die soms door een zaal kan gaan wanneer de kunstenaars op het podium iets bijzonders doen.

Desondanks was het een verademing om in deze tijd zomaar een stukje kunst in huis te mogen ontvangen. Ik klapte nog een tijd door na de laatste buiging van de dansers voor een lege zaal. Maar het scherm werd zwart en ze kwamen niet terug.

Foto Four relations: Rahi Rezvani