Voor de leraren in moeilijke klassen (botsende culturen en meningen, korte lontjes, geweld, wantrouwen, angst) mag je rustig je hoed afnemen. Bloedlink laat zo’n klas zien, in een coproductie van DOX en NTjong, geregisseerd door Casper Vandeputte. Alle leerlingen hebben hun verhaal, je kunt met iedereen meevoelen. En ook met de onverenigbaarheid van die standpunten.

Na een coole introductie (hey, alles goed? Zitten jullie lekker?) ziet het publiek hoe de acteurs zich klaarmaken. Ze richten het klaslokaal in, ze doen wat aan hun kleren en hun haar, ze kijken of alles goed staat. En dan is er ineens een uitval, er rolt een jongen over de grond en de voorstelling is begonnen. Mevrouw Smit (Samora Bergtop), de lerares, gaat er maar niet op in. Kennelijk maakt ze het veel vaker mee, kennelijk weet ze niet wat ze aanmoet met de agressie en is negeren haar strategie. Liever begint ze de les over idealisten die op het programma staat.

Dan vindt ze het pistool dat een van haar leerlingen heeft gekocht. Daarmee heeft ze eindelijk en wapen in handen waarmee ze de klas weer aankan. Ze dwingt haar leerlingen met uiteenlopende culturele achtergronden zich uit te spreken over hun situatie en hun problemen. Er volgen verhalen over beeldvorming, vooroordelen, uitsluiting, identiteitsverwarring, stigmatisering en beperking, seksisme en racisme, woede en frustratie.

Het ene verhaal maakt het andere los, de uitleg van de een legitimeert de behandeling van de ander nog niet. Het geloof komt al snel om de hoek kijken. Religie wordt gebruikt om allerlei gedrag goed te praten, ook als dat de vrijheid van de ander in de weg zit. Anderen hebben daar dan weer geen boodschap aan: lekker makkelijk, zo’n geloofsovertuiging, mag ik dan vernederd worden? En dan spelen er ook nog algemene, menselijke kwesties een rol, zoals liefde.

Het stuk is geïnspireerd door de Franse film Entre les murs en het Duitse toneelstuk Verrücktes Blut. Daarnaast leverden ook de spelers hun bijdragen aan het script. Wie naar Bloedlink gaat, doet er goed aan om eventuele eisen van geloofwaardigheid en realisme een tandje bij te stellen. Het optreden van mevrouw Smit is een parodie op het gedrag van een docent, het ligt niet voor de hand dat er na een schot niemand komt kijken, en als er bloed vloeit is het in het onderwijs echt gebruikelijker om een ambulance te bellen dan om door te gaan met de les.

Intussen stelt de voorstelling wel degelijk een pakket aan maatschappelijke kwesties aan de orde. En op een indringende manier, dankzij de sterk verwoorde bijdragen van de leerlingen (Gary Gravenbeek, Jennifer Muntslag, Lavinia Aronson, Sara Awin, Sol Vinken en Faissel Asserti). De informatiedichtheid en de impact daarvan zijn zo hoog dat het maar goed is dat Gravenbeek tussendoor mooie robotdansjes doet: even bijkomen. En als er dan een pistool nodig is voor het snelkookpan-effect, dan moet dat maar.

Er is na afloop heel veel om over te praten. Wie zijn het probleem? Nederlanders, buitenlanders, religie, homo’s, bekrompen mensen? Het systeem? Zeg het maar. En belangrijker, hoe pakken we het aan?

Foto: Bowie Verschuuren