Dit is het tweede jaar dat Theaterfestival Boulevard drie 10 minutenvoorstellingen produceerde voor door Theun Mosk ontworpen minipodia op het plein bij de Sint Jan. De podia vallen op door hun felgekleurde blokkendoosvorm (een zwarte halve bol, een roze kubus en een geel prisma) en bieden een aantrekkelijke, zij het qua audio poreuze, beslotenheid temidden van het terrasgewoel en de andere acts op het festivalplein.

Binnenshuis en buitenshuis
Na United Cowboys, Alexandra Broeder & Willemijn Zevenhuizen en Benjamin Verdonck & Lucas van Haesbroeck in 2018, waren dit jaar Alida Dors, het collectief Berlin en Miet Warlop uitgenodigd. Dors maakte onder de titel Broken Glass een intuïtieve montage van videobeelden (Amanda van Hesteren), geluid en dans (Cheroney Pelupessy). Desoriënterende, subjectieve homevideo-beelden verbinden een leven in Amsterdam-Zuidoost met het Nederlands platteland, waar fietsers een dagje uit zijn en een wit en een bruin schaap gebroederlijk grazend op de dijk staan.

Binnenshuis en buitenshuis zijn een duidelijk thema. Danseres Pelupessy telt een paar keer tot 10, als in afwachting van een moment om te kunnen gaan. Ze danst tussen de toeschouwers door en zoekt ook toenadering. Nieuwe beelden van een tatoeëer-sessie en Indonesisch aandoende muziek versterken het idee dat het lichaam ook een huis of een plek is, waar op de huid bepaalde waarden worden ingeschreven. Je zou het geheel met een zoeken naar sense of belonging kunnen verbinden, het beschrijven van je eigen huid als een actieve manier van je inschrijven in bepaalde oude of nieuwe tradities. Maar expliciet wordt Broken Glass niet.

Vereniging Vrijwillige Dood
Berlin deed waar ze goed in zijn: driedimensionale hoorspelen maken, waarbij het publiek via een slimme architectuur van decor en audio, op de rand van documentaire en fictie verleid wordt mee te doen in een situatie. In de gele prisma-tent is met stevig hout en staal een symbolische, wat chique vergaderruimte opgezet. De materialen en het relatieve donker herinneren op geen enkele manier aan het generieke van de meeste vergaderplekken. Het gaat meer richting hip conferentiecentrum. De abstractie en de spreekwoordelijkheid van de installatie wordt zo snel duidelijk. Er blijft een bepaalde afstand en de immersie is relatief.

Tegelijkertijd zijn de stemmen op de koptelefoons behoorlijk naturel, door de ruimtelijkheid die de behendige mix over verschillende kanalen voortbrengt. Toeschouwers worden onderdeel van een informatievergadering van de VVD, de Vereniging Vrijwillige Dood. Met veel humor en ironie wordt duidelijk dat de voorgenomen verjonging van Europa nog niet eenvoudig is. Hoewel de zinssneden en de geïmpliceerde omgang tijdens de vergadering goed gekozen zijn – eindeloos praat men over procedures, zoals het testen van ouderdom middels jaarlijkse wandeltochten – blijft de humor ook een beetje hangen. Het is waar dat ouderen een steeds grotere en dominantere groep zijn geworden, ook tijdens Boulevard valt dat op. Maar geen moment krijg ik tijdens Box Project het idee dat de VVD daar iets aan zal doen.

Prachtige verwarring
Miet Warlop maakte een bijdrage die je als toeschouwer echt voor interessante raadselen stelt. Violent Stomach laat een majorette of cheerleader tien minuten intens dansen op muziek, terwijl ze omgeven wordt door woorden op grote fiches (“DO”, “WHY”, “IF”, “YOU”), die ook in de zwarte binnenkant van de roze kubus staan opgesteld, naast het videoscherm. Er ontstaat zo een licht Droste-effect, terwijl ook de rebus-modus (maak de zin af, combineer, ect.) wordt aangezet.

Druk hupsend en springend verschijnen er pompons, waarin de danseres voor een moment geheel verdwijnt en een bewegend ding tussen de dingen wordt. Een volgend moment worden DO en YOU hard tegen elkaar gekletst, waardoor er barstjes ontstaan. Onder het videoscherm staat een drumstel, waarmee je kennelijk als toeschouwer kan meedoen met het produceren van ritmiek en muziek.

Een kind waagt een poging, maar we moeten met z’n allen vaststellen dat het ding kapot is. Eigenlijk draagt deze kleine mislukking bij aan de wonderlijke uitwisseling die de video-installatie veroorzaakt. Wat aanvankelijk een performance in een black-box lijkt, het zwarte gat van het traditionele vlakkevloertheater, blijkt aan het einde van de video groter en complexer van opzet. De camera zoomt uit en laat in een grote cikelende beweging een gallerie-omgeving of atelier zien. Een brandblusser heeft een spookmaskertje opgekregen, een gigantisch kostuum zonder hoofd staat opgesteld en meer letters en woorden, een giga kunstgebit en een giga pompon verschijnen. Iemand is bezig de gipsen fiches te gieten en ook een geluidsmixer is aan het werk.

Als de 360 graden camerabeweging terugbelandt bij Warlop op het podium, ontstaat een prachtige verwarring. De video is een life-opname, het theater is een performance in een gallerieruimte, de woorden zouden zinnen kunnen maken en de toeschouwers mogen het nu verder uitzoeken. Warlop eindigt haar 10 minuten springend met WILL in haar handen. Aan haar voeten liggen stukjes kapotgevallen DO en YOU.

Het uiteenrukken van de vanzelfsprekende formaten waarin wij ervaren en presenteren is voor alledrie de Block Box-voorstellingen een onderwerp. De werken doorbreken met gemak de ‘braderie’ buiten op het plein. Maar alleen Warlop weet de ervaring naar een ander plan te trekken, waarbij niet het vervoer naar een andere of andermans wereld voorop staat, maar het werk de toeschouwer zoals die binnenkomt gezet in zich opneemt en op een uiterst poëtische manier onderdeel maakt van het werk.

De cirkelende camerabeweging plaatst de bezoeker naast de danser, de gieter van de gipsen en de maker van de muziek, de kostuums en de props, als een integraal onderdeel van een samengestelde wereld, die gecomponeerd wordt, hier en nu. Het werk begint misschien ergens tussen dans en circus, als het entertainment waarmee we ook op de Boulevard omgeven worden, maar het eindigt met een lichtvoetig voorgestelde complicatie over wat kunst kan doen, stevige kost produceren of juist daarmee dealen.

Foto: Violent Stomach van Miet Warlop, Karin Jonkers