In de verzameling Block Box-voorstellingen van dit jaar schiet een werk ertussenuit: het adembenemend sterke TussenTijdCapsule van Schippers&VanGucht. Maar ook het Zelfloket van Theater Artemis is zeer de moeite waard.

Sinds 2018 zijn ze in het festivalhart van Boulevard te vinden: de opvallende Block Box-theaters, ontworpen door theatervormgever Theun Mosk. Elk jaar opnieuw worden drie verschillende makers of gezelschappen gevraagd om één van de boxen naar hun eigen hand te zetten met een nieuwe creatie, wat in 2018 en 2019 schitterende ervaringen opleverde (helaas waren de kleine ruimtes niet geschikt voor de corona-editie van Boulevard in 2020). Dit jaar werd de vraag gesteld aan Theater Artemis (die Liesbet Swings afvaardigden), Francesca Lazzeri en Schippers&Van Gucht, en dat leidt tot sterk uiteenlopende ideeën.

Bevrijdende make-over
In Zelfloket van Liesbet Swings neem je bij aanvang buiten de box plaats aan een tafeltje voor een intakegesprek. De interviewer drukt je op het hart om intuïtief op de vragen te antwoorden en er vooral niet te lang over na te denken. Systematisch werkt ze een lijst af, waarin je een favoriet landschap moet kiezen, een favoriete kaas, het eerste woord moet noemen dat je op een scrabblebord leest, en moet vertellen welke kleur je nu, in het verleden en in de toekomst het best representeert. In combinatie met de titel besef je dat je in een soort persoonlijkheidstest terecht bent gekomen, waarvan de inzet mysterieus is.

Als je uiteindelijk naar de Block Box zelf wordt gestuurd blijkt het om een make-over te gaan; op basis van je antwoorden behangt een vriendelijke doch strenge stylist je met accessoires die je keuzes representeren, en dus je diepere ik blootleggen. De eenvoudige insteek werkt vanwege de bonte uitwerking uitstekend: Zelfloket steekt op absurdistische wijze de draak met make-over-programma’s, maar behoudt tegelijkertijd de bevrijdende kracht ervan: door jezelf op basis van je eigen voorkeuren eens volledig getransformeerd te zien sta je stil bij hoe ongelofelijk saai en conformistisch je er normaal uitziet.

Dreigende jungle
Birds without flight van Francesca Lazzeri is minder geslaagd. In de installatie betreed je met één andere bezoeker een jungle van metershoge planten, die in eerste instantie in duisternis gehuld is. Langzaam schieten er lichtstralen doorheen zodat je de contouren van de flora kan zien, alsof je in een dichtbegroeid bos bent waar het zonlicht slechts sporadisch de bodem bereikt. Een windmachine en de geur van hooi vervolledigen het gevoel van in de natuur aanwezig te zijn.

Het bleef mij echter onduidelijk wat de maker hiermee wil bereiken. Een doorlopende soundscape installeert een dreigende atmosfeer, maar waar duidt die dreiging op? Naast dat muzikale element onderscheidt Birds without flight zich bovendien nauwelijks van een echte natuurervaring. Het vermoeden rijst dat Lazzeri ons dichter bij het leven van planten wil brengen, maar de theatermaker slaagt er niet in om de bezoeker het menselijk perspectief te laten loslaten, omdat er eenvoudigweg te weinig gebeurt om je tot nieuwe gedachten aan te zetten.

Weer even kind
Het hoogtepunt van deze editie van Block Box is TussenTijdCapsule van Schippers&VanGucht, een theatrale installatie voor volwassenen én kinderen vanaf vier jaar. Hoewel het project is opgezet als een ervaring voor een volwassene en een kind samen kwamen de makers er tijdens Boulevard achter dat een volwassene het ook in zijn eentje kan bezoeken, zolang die ‘zijn innerlijke kind maar naar boven haalt’, zo werd mij op het hart gedrukt.

Daar is voor de bezoeker echter geen speciale inspanning voor nodig: TussenTijdCapsule laat zelfs de saaiste volwassene zich weer even kind voelen. De installatie is een ingenieuze kruip-door-sluip-door-route over drie verdiepingen die op kindermaten is gemaakt: als volwassene moet je in allerlei bochten wringen om je erdoorheen te wurmen. Op de video’s die je onderweg tegenkomt wordt een wereld geschetst waarin de volwassenen geketend zijn aan repetitieve arbeid en de kinderen hen tot spel proberen te verleiden. Het geluidsontwerp benadrukt het ritme van het werk, alsof je door een fabriek heenkruipt; performers verdwijnen en verschijnen steeds door luikjes en ladders, waardoor een veel grotere wereld buiten je zicht wordt gesuggereerd.

De kracht van TussenTijdCapsule zit hem in het samenspel tussen alle artistieke elementen. De filmbeelden zijn bijzonder intelligent gekadreerd en verwerkt in de scenografie; de vormgeving houdt perfect het midden tussen een kantoor en een speeltuin; de slim gekozen interventies van de live performers hebben een enorme impact.

Het hoogtepunt van de voorstelling vindt plaats in een ballenbak gevuld met versnipperde documenten, waar vanaf een ladder een actrice naar beneden komt; als ze op ooghoogte is verstomt de muziek, word je vol moederliefde aangekeken, en komt alles pas daarna weer op gang. Zo weten Schippers&VanGucht de verschillende elementen van de kindertijd in een luttel kwartier enorm voelbaar te maken, waardoor je zowel barstend van spelplezier als overmand door emotie weer de installatie uitroetsjt.

Foto: TussenTijdCapsule van Schippers&VanGucht, Wannes Cré