Indringend zijn de beelden die op de muur geprojecteerd worden. Indringend is de aanwezigheid van de performers die vlak langs je lopen. Maar indringend is vooral de geluidsband. Beelden, performers en geluid lijken aanvankelijk elk een eigen verhaal te vertellen, maar uiteindelijk maakt hun wisselwerking de voorstelling indringend in het kwadraat.

Wat is er aan de hand? Aanvankelijk geen vuiltje aan de lucht. Vier mannelijke donkere modellen lopen met opgeheven hoofd als in een cat walk langs de rijen toeschouwers. Ze dragen mooie, voor Europeanen exotische kleding. Op de muur is te zien hoe een oude Italiaanse kleermaker met de hand (strijkbout, kleermakerskrijt, naald en draad) een al even mooi traditioneel westers kostuum maakt. Mooi muziekje op de achtergrond. Confrontatie tussen traditioneel westerse en nieuwe niet-westerse mode, denkt de toeschouwer.

Maar langzaam verandert de stemming. De modellen dragen steeds minder uitbundige kleding en de zwarte strop om hun hals en hun zwarte huid vlak voor je neus dringen zich steeds meer op. De beelden zijn nu die van oude Martini- en Dior-reclames en een nagemaakt La Dolce Vita-filmfragment. Ze zijn zwart-wit en steeds vlekkeriger en in hun clichématigheid telkens ver over de top.

Maar de stemming slaat definitief om wanneer de geluidsband fragmenten van rassenonderdrukking laat horen, met als eerste fragment de beroemde scène uit de televisieserie Roots uit de jaren zeventig, waarin de hoofdpersoon Kunta Kinte net zolang gemarteld wordt tot hij zijn eigen naam opgeeft en Toby moet gaan heten. Een aantal toeschouwers werd het te veel. De performers lopen nu aan elkaar geketend, vrijwel naakt op hun strop na en niet meer met opgeheven hoofd.

Er is geen verhaal. Toeschouwers moeten de symboliek en associaties raden van beeld, geluid en performers. Denken aan iets anders is moeilijk. De Zuid-Afrikaanse ontwerper en performer Lesiba Mabitsela laat het publiek in zijn voorstelling hard werken. Zijn mix van mode, ras en lichamelijkheid kent losse eindjes die aan elkaar geknoopt moeten worden.

Na afloop is er op de muur nog een recent filmpje te zien van een jonge, donkere, hippe man (een bekendheid? zanger? rapper?) die blij in de collectie van een groot modehuis mag grasduinen. Raadselachtig, maar wel weer even hoopgevend. Toch? Of niet? Of wel? Of.

Foto: Neo Mokgosi