Okergeel, felpaars, lichtblauw, glimmend goud en diepzwart dragen ze. Lekker kleurrijk, net zoals hun achtergronden. ‘Mijn huid is wit, maar mijn hart heeft kleur’ en ‘hoe zwarter, hoe beter’, klinkt het bij het voorstelrondje. Black Memoriesis ontstaan uit een samenwerking tussen danstheater Aya, hiphopgezelschap Backbone en muziektheatergezelschap Tafel van Vijf. Live muziek, Afrikaanse dans, hiphop en toneel vloeien samen in een educatief dekolonisatiefeestje.

In iets meer dan een uur jagen vijf dansers, twee acteurs en vier muzikanten er een snelcursus dekolonisatie doorheen. White privilege, cultural appropriation, kolonialisme, discriminatie en gelijkheid. Grote woorden en ingewikkelde termen die op toegankelijke wijze aan bod komen, zonder ze te versimpelen. En nee, dat wordt niet uitgelegd door witte mensen, maar door de mensen die hier dagelijks de gevolgen van ondervinden.

Zo worden in een variant van ‘over de streep’ vragen gesteld over discriminatie. Uiteraard eindigt de (enige) witte man vooraan. Dat is white privilege, begrijpt het publiek al snel. En de witte man die opeens de lead zingt in een gospel song? Is dat nou cultural appropriation? Of is dat het samensmelten van culturen die gewoon gezellig samen zingen?

Die vragen en twijfels binnen het debat komen ook aan bod. De groep discussieert erop los en op die manier maken ze het publiek op speelse wijze deelgenoot van hun eigen vragen.

Mooi voorbeeld is hoe de enige witte acteur uit het stuk dreigt weg te lopen, omdat hij het zat is om alleen maar het stereotype van de ‘boze witte man’ te mogen spelen. Hij is meer dan dat. Zijn collega’s weerleggen: ook zij zijn het zat, maar dit verhaal moet worden verteld. Het maakt het belang van bewustwording van je eigen positie binnen dit debat duidelijk, maar ook hoe we die positie uiteindelijk moeten kunnen loslaten om zonder vooroordelen of discriminatie te kunnen samenleven.

De dans ondersteunt soms inhoudelijk, zoals wanneer de dansers zich vanwege de kansen die ze krijgen in hun leven gedwongen voelen om elke keer te blijven opstaan, te blijven doorgaan en proberen, ondanks hun uitputting.

Het is fijn om ritmische Afrikaanse dans en urban invloeden op het toneel te zien, wat binnen het gesubsidieerde circuit nog altijd een achterstand heeft. Soms zitten er wat rommelige stukken tussen die de vaart uit de voorstelling halen, omdat ze inhoudelijk niet bijdragen. Daartegenover zwepen bewegingsfrases op het ritme van de trommels en met ondersteuning van saxofoon en elektrische gitaar de voorstelling juist op, en worden al die verschillen op het podium gevierd.

Bijzonder was om als recensent niet bij de première te zijn, maar een schoolvoorstelling mee te maken en de reacties van scholieren te zien. En dan besef je dat je wel zo’n lange recensie over Black Memories kunt schrijven, maar dat die ene scholier uit de derde klas het net zo treffend weet te zeggen: ‘Er moet geen onderscheid zijn tussen wit en zwart’. Precies.

Foto: Sjoerd Derine