De circushond (Niels Kuiters) springt vrolijk de piste in. Hij snuffelt aan de bezoekers op de eerste rij. Blijkbaar heeft hij het programma van Waardenberg & De Jong gezien, waarin een aap het publiek bespringt en zich vergrijpt aan hun bezittingen. (meer…)
Het mooie aan jeugdtheater, goed jeugdtheater, is dat het soms onverwacht wijze of ware uitspraken aan kinderen ontlokt. In BestFriends verwoordt een meisje op de eerste rij treffend waarom ze een mensenvriend verkiest boven een robotvriend: ‘Het is fijn als je vrienden weleens fouten maken.’
Verdomd ja, dacht ikzelf achterin de zaal, dat is ook zo. In andermans fouten herken je ook je eigen falen, en leer je dus ook met mildheid naar je eigen onvermogen te kijken. Zo ongeveer dezelfde reden waarom het zo aantrekkelijk is om naar toneel te kijken. Bovendien: als de ander zo nu en dan een fout maakt, kun je ook af en toen een keer winnen met een spelletje. Wel zo lekker voor je eigenwaarde.
Een hoop wijsheid en waarheden over vriendschap dus, halverwege de première van de nieuwe voorstelling van de zAAk A, het theatergezelschap waarmee theatermaker Annelies Appelhof filosofisch ingestoken, interactief theater voor de jeugd maakt. Centraal staat wat we zoeken in vriendschap, en in hoeverre dat vervangbaar is door robots. Een spelletje spelen kan tot op zekere hoogte prima met een computer, een robot kan je gezelschap houden tijdens mooie herfstwandeling in het bos, een goed ingestelde machine kan in theorie zelfs tekenen van verdriet herkennen en vervolgens vragen: ‘Gaat het wel?’ En het kán natuurlijk zijn dat dat precies is wat je op dat moment even nodig hebt, dat iemand dat aan je vraagt.
Nog een voordeel: een robot laat je niet in de steek, zal je nooit kwetsen.
Precies dat was de reden waarom developer Anke (Judith van den Berg) haar robot Mike ontwikkelde: als kind werd ze door haar beste vriend in de steek gelaten. Dit nooit meer, heeft ze gedacht. Het motto van haar inmiddels succesvolle bedrijf, waarmee ze robots – nee: vrienden – aan de man brengt: ‘Nooit meer eenzaamheid, nooit meer pijn, voor altijd samenzijn.’ Nou, wie wil dat nu niet?
BestFriends begint als een verkooppresentatie waarin Anke haar robot (mooi mechanisch gespeeld door Dionisio Matias) tentoonstelt aan potentiële kopers. Ze prijst zijn vele functies en features (hij kan sporten, emoties imiteren en is nooit te beroerd om samen met haar een koddig robotdansje te doen) en benadrukt zijn onvoorwaardelijkheid.
Maar halverwege de voorstelling, na een vrolijk maar ook nét wat te braaf halfuurtje, wordt de boel ontregeld door Mikel (Lowie van Oers), de vriend die haar destijds liet zitten. Hij is – in tegenstelling tot robot Mike – verward en verwarrend, vriendelijk maar ook wel stug, niet helemaal betrouwbaar en zéker niet voorspelbaar. Maar hij heeft iets belangrijks vóór op de robot: hij wil vrienden met Anke zijn omdat-ie dat zélf wil, niet omdat-ie zo is ingesteld.
BestFriends gaat in de kern over wat we zoeken in vriendschappen, en toont dat een goede vriendschap ook weerbarstig kan zijn en dat je elkaar soms onbedoeld kwetst. Daar kunnen tal van redenen voor zijn, al moet je daar natuurlijk wel verantwoordelijkheid voor nemen. In regie van Lara van Hoof betrekken de spelers met hun open en vaak bijzonder lieve spel de jonge toeschouwers voortdurend bij de voorstelling. Er is veel ruimte voor (fysieke) humor en Van den Berg trakteert het publiek weer op een paar heerlijke emotionele uitbarstingen, en dat is altijd fijn.
De korte rondes met rechtstreekse vragen aan de zaal leveren soms mooie interacties op, maar de daadwerkelijke betrokkenheid zit hem in het feit dat de voorstelling niet eenduidig stelling neemt, geen keuzes stellig afkeurt of toejuicht, niets voorkauwt en dus dóórwerkt. Daardoor is er voor de kinderen na afloop volop stof om op na te kauwen, alleen of met je vrienden.
Foto’s: Julian Maiwald