Het is de stem van God die daar klinkt, sterk vervormd met een zwaar Duits accent, en ‘God zag dat het niet goed was’. Let op: ‘niet goed’. Er moet dus iets veranderd worden aan de schepping. Deze vondst zit in de voorstelling Körper door dansgezelschap Neon. Deze voorstelling is geselecteerd voor de Best of Fringe Tour 2019, een van de prijzen van het afgelopen Amsterdam Fringe Festival.

Het festival presenteert in een aantal theaters de keuze van twee uitvoeringen en een pauze-act. De bijbelse verwijzing misstaat niet in Körper: een jonge man en vrouw, als Adam en Eva, ontwaken in het paradijs. Er klinkt vogelzang, de wereld is liefelijk. Ze zijn nagenoeg bloot in hun onschuldige staat. Het begin is intiem en teder. De beide dansers, Leon Emil Franzke en Nanna Hanfgarn Jensen, verstrengelen hun lichaam: ze glijden langs elkaar, dragen elkaars gewicht op hun rug, vormen een intense en liefdevolle eenheid.

Maar dat kan natuurlijk niet zo blijven. Er hangen kleren aan kleerhangers en als de jongeman zich heeft aangekleed, op weg naar zijn werk, dan blijft de vrouw achter. In een prachtige mix van woede en gelatenheid danst Jensen in felle, bijna bozige bewegingen waarbij ze haar lichaam vooruit gooit en weer inhoudt. Op een sterk moment imiteren ze elkaars rituele houdingen van staan, opzij kantelen en vallen, en weer opnieuw. Het is alsof ze in een metro staan en moeite hebben zich vast te houden.

De spanning tussen het tweetal bestaat eruit dat de man zich aanpast aan zijn omgeving, maar de vrouw niet. Zijn manier van dansen is aanvankelijk gelaten, maar geleidelijk komt er bij hem ook opstandigheid. Körper is een vloeiende dansvoorstelling, waarin het onderliggende verhaal zich langzaam prijsgeeft in suggestieve bewegingspatronen.

Identiteit is de leidende kracht bij de keuze voor deze Best of Fringe Tour. De identiteit van man en vrouw in Körper ligt ogenschijnlijk vast, maar zij verzet zich tegen dit denken in vaste patronen. Verzet schuilt ook in de pauze-act van zanger en conferencier Rikkert van Huisstede die, met bassist Lito Mabjaia, de voorstelling Boys Won’t Be Boys maakt. Hij brengt hiervan enkele fragmenten en twee liederen die meer dan boeiend zijn.

Van Huisstede draagt een korte rode jurk en vertelt over de verwarring die dat zaait. Mensen vragen hem: ‘Ben je homoseksueel?’ En: ‘Ben je transgender?’ Hij bepleit ervoor dat mannen en vrouwen niet allemaal in dat ene hokje van man of vrouw zijn te vangen. Aanstekelijk is zijn act waarin hij aangeeft hoe heteroseksuele mannen zich gedragen: biertje in de hand, altijd een opmerking over vrouwen, nooit bewegend uit de heupen maar wel met bonkige schouders laten zien dat je er bent. Huisstede zingt prachtig, met een stem hoog in het register. De zware bas van Mabjaia sluit daar sterk bij aan. Hij bereikt dat je na afloop van zijn act gaat nadenken over de ‘hokjes’ waar iedereen zich veilig in beweegt, maar die wellicht minder veilig zijn.

In Song of the Sisters door drie echte zussen van elkaar, de King Sisters, krijgen we weer een heel ander beeld van identiteit. De zussen Joske, Annelie en Marthe Koning voelen zich tot elkaar veroordeeld en kunnen tegelijk niet zonder elkaar. In de openingsscène doen ze aan een stemoefening, met heerlijke uithalen. Beurtelings staat een van hen midden op het podium terwijl een andere allerlei wetenswaardigheden en persoonlijke zaken debiteert. Dat is soms pijnlijk, maar ook onthullend.

In de regie van Sanya Schreuder tasten de zusters elkaars persoonlijkheid af, zoeken elkaars zwaktes en sterke punten en laten ze zich verleiden tot echte meisjesruzie en zussenpesterijtjes. Erg overtuigend is het moment dat er vanuit de nok van het theater allemaal verkleedspullen en dekens omlaag vallen, waarmee het drietal zich amuseert in spannende verkleedpartijen. Ondertussen houdt de oudste, Joske, een monoloog over het hebben van zusters en hoe daarmee om te gaan.

Het is een prima idee, Best of Fringe Tour. Deze toneelavond maakt duidelijk waar het Fringe Festival voor staat: verrassend theater, door onverwachte makers die echt veel te vertellen hebben. De sleutel is de vraag naar identiteit: hoe gaan we om met elkaar, met onszelf in verhouding tot elkaar en hoe leven we met de vaste normen en waarden van ons bestaan, die ook weer aan discussie onderhevig zijn? Hoe verschillend Neon, Rikkert van Huisstede en de King Sisters ook zijn, ze vormen samen een krachtige eenheid.

Foto Körper – Neon: Annelies Verhelst