In zijn solo doet de choreograaf Arkadi Zaides een poging om het Israëlisch-Palestijnse conflict te belichamen en wel aan de hand van geregistreerde camerabeelden. Archive, deze week te zien tijdens Festival De Keuze in Rotterdam, is een politiek beladen solo, waarin de choreograaf poogt zijn onmacht vorm te geven.

In 2007 gaf de mensenrechtenorganisatie B’Tselem Palestijnen een eigen camera om de pesterijen van Israëlische kolonisten en soldaten in de Westbank te registreren. Van die beelden werd een compleet archief gemaakt. Dat archief speelt een belangrijke rol in een solo met dezelfde titel, gemaakt door de Israëlisch choreograaf Arkadi Zaides die enkele jaren geleden een master volgde aan de Amsterdamse Theaterschool. Inmiddels is Zaides zijn eigen land definitief ontvlucht en heeft hij zijn heil gezocht in Frankrijk.

Het zijn geen fijne beelden die Zaides laat zien. Met naam, plaats, datum en een omschrijving van de daad toont hij de getuigenissen op een groot scherm, dat hij achter op het toneel heeft geplaatst. De beelden zijn allerminst perfect geschoten. Ruw zijn ze, uit de hand gefilmd tijdens hectische situaties. Soms is het kale, heuvelige landschap onscherp omdat van veraf wordt ingezoomd. Een andere keer zien we een straatbeeld van bovenaf gefilmd uit een raam of opnames van iemand die tussen een kudde schapen beweegt. Met een klik van zijn afstandsbediening herhaalt Zaides delen van de registraties en terwijl hij dat doet kopieert hij zowel de daders als de slachtoffers door voor het scherm hun houding of beweging over te nemen. Dat doet hij zo lang en grondig, dat je na verloop van tijd als kijker enigszins geïrriteerd raakt. Vooral omdat de beelden zo onrustig zijn en de herhalingen steeds dwingender worden.

Interessant wordt Archive vooral als Zaides zonder het filmbeeld beweegt en niet alleen zijn lichaam maar ook zijn stem volledig inzet. Met hulp van een microfoon en sampler brengt hij tegen het einde van zijn solo ten slotte een grote fysieke noodkreet voort, waarin al het geweld wordt samengebald. Daarmee vindt Zaides toch een theatrale vertaling van het documentaire-uitgangspunt. Politiek beladen is Archive – niet voor niets reist deze voorstelling langs vele Europese festivals. Maar een beetje misleidend is de insteek ook, aangezien de choreograaf beweert geen partij te kiezen. Eerlijk is eerlijk; wie deze filmpjes van stal haalt, heeft al partij gekozen. Niet dat we het Zaides kwalijk nemen. Het is een moedig besluit en het is goed dat we met de neus op de feiten worden gedrukt, al is het soms wat nadrukkelijk.

Foto: Gadi Dagon