Meegezogen worden in een verhaal, hoe zalig is dat. Zeker als het live verteld wordt door iemand die je uitnodigt, meeneemt in de woorden, in het ritme, en die de muzikaliteit nog laat versterken door klanken uit bijzondere instrumenten. Nog sterker wordt de vertelling als die plaatsvindt op een intieme, veilige plek. Aminata Demba en Laika spelen dat alles klaar. Ze maken de bezoeker, jong en oud, een uur lang gelukkig. Zelfs dagen later geniet je nog na.

Voor Amadou treedt de Vlaams-Malinese actrice Aminata Demba in de voetsporen van West-Afrikaanse verhalenvertellers, de griots. In een zogenaamde gren, een plek op een marktplein, gaat ze op zoek naar hun oervader, Amadou. Wij zitten op een okerachtig gekleurde tribune in een halfrond. De achterwand ziet eruit als een grote ondergaande zon, in dezelfde warme kleuren (scenografie is van Peter De Bie).

In het midden staat Demba, helemaal in het groen gekleed. Ze heet ons welkom, stelt zich voor, vraagt aan een paar toeschouwers hun naam, want een naam hebben is zo belangrijk, zowel in Afrika als hier. Ze vertelt over zichzelf als kind. Dat heeft altijd veel vragen en omdat niemand tijd voor haar heeft om te luisteren, laat staan om haar te antwoorden, wordt ze ‘een vervelend kind’. Ze spookt iets uit, haar moeder is boos, en ze moet op haar kamer blijven.

Ze vindt een amulet, en dan begint haar droom. Ze ontmoet een snurkend nijlpaard, ze komt op een markt terecht waar honden mango’s verkopen, ze ziet een man in het groen met een wit petje. Dat moet Amadou zijn, de griot, de oerverhalenverteller! Zijzelf is een kind van het Peulvolk, en op haar zoektocht ontmoet ze onder meer een verliefde geitenbok, een haan, een hyena en een ezel. Een olifant met jeuk declameert spreuken, zoals ‘ook een zwarte kip legt witte eieren’ en ‘stof aan je voeten is beter dan stof op je billen’. Krassende kraaien hebben net zoals in onze sprookjes slechte bedoelingen. Ze beleeft heel wat avonturen op haar queeste naar Amadou, ze ontdekt zichzelf.

Demba liet zich inspireren door de boeken van de Malinese auteur Amadou Hampâté Bâ die de mythische, mondeling overgeleverde verhalen uit het collectieve geheugen van het Peulvolk verzamelde en neerschreef. Demba vertelt die verhalen in de West-Afrikaanse traditie, ze laat zich begeleiden door muzikanten die links en rechts van haar zitten. Issa Ndour bespeelt de balafoon en de kora, een snaarinstrument met lange hals en een grote kalebas als klankkast. Het is de Afrikaanse harp die bij elke Afrikaanse vertelling hoort. Aan de andere kant zit Sam Gysel, hij bespeelt westerse instrumenten, de synthesizer en de gitaar. Beide muzikanten interacteren met hun muziek, maken de vertelling mee spannend en levendig.

West-Afrikaanse en westerse culturen komen samen. De dieren die in de Afrikaanse verhalen voorkomen, zijn dan wel anders dan die in onze sprookjes, maar eigelijk kun je ze gewoon met elkaar inwisselen. Ook de West-Afrikaanse verhalen zijn universeel. Door ze te vertellen – en zeker door de manier waarop – houden ze het publiek een spiegel voor, wakkeren ze empathie aan, prikkelen ze de verbeelding, nemen ze iedereen mee in een bezwerend ritueel dat wat orde brengt in de chaos van de wereld.

Aminata Demba verbeeldt de verhalen met veel inleving en veel humor. Verhalen zijn belangrijk. Ze zorgen ervoor dat individuele emoties collectief beleefd worden, en dat werkt bevrijdend en troostend. Amadou is een ode aan de vertelkunst, is een pareltje van vertelmuziektheater dat bekoort. Ga naar de ‘gren’ van Laika, laat je meeslepen in de woorden, het spel en de klanken, onderga de oerkracht van theater.

Foto’s: Karolina Maruszak