22 WijkJury’s zijn er inmiddels in Nederland actief en drie in België. Op initiatief van en gedragen door Female Economy bezoeken de groepen ongeoefende ogen ieder jaar een flinke reeks voorstellingen en bekronen hun favoriet. Voormalig lid en ‘roedelchef’ Najat Kaddour gaat dit theaterseizoen op bezoek bij WijkJury’s door het hele land. Deze keer spreekt ze af met de ‘Jury zonder Wijk’.

Het kan verkeren, en ook omkeren, van pessimisme naar euforie deze keer. Aan tafel op een onstuimige nieuwjaarsdag, kaarslicht, rustige traditionele Japanse muziek na een nacht van prachtig uitzicht op Chinees vuurwerk, zit ik aan mijn laptop te schrijven. Ik voel mijn gedroomde leven.

Vandaag sluit ik een jubileumjaar af, 2024. Tien jaar geleden maakte ik De Oversteek. De Oversteek was een theaterproject waarin gewone wijkbewoners een podium kregen van Adelheid Roosen: ‘Een plek is een plek, maar een publiek is mobiel’, schreef ze.

Het volk is mobiel. Een volk is nomadisch. Dus trek ik met een volk van honderd vrouwen en mannen – uit de wijken van de steden waar het stuk gespeeld wordt – naar de schouwburg. We maken een Oversteek van de wijken naar het theater. De meesten zullen zelden tot nooit in een schouwburg geweest zijn. Zij zullen niets spelen. Zij blijven wie ze zijn: zichzelf. Zij zullen op het toneel doen, waar zij zich thuis in voelen en zullen het openbare gebouw, de schouwburg, eer aan doen als ware het een buurthuis. Koninkrijk, Keizerrijk, Buurthuis en in die volgorde de hoogte in!

Door een zaal vol publiek wandelde ik met 99 Amsterdammers het podium op. Daar speelde Dantons Dood. Wij nestelden ons tijdens deze voorstelling en wij bleven, en ook de nacht daaropvolgend, op datzelfde podium, hebben wij geslapen. Ik ben gebleven bij deze beweging. Ik sloot mij aan bij de WijkJury en ik liet anderen aansluiten. Zoals Han van der Kolk. Mijn medewijkbewoner, Noorderling en de slager bij wie ik altijd aan kon kloppen voor last-minute hulp.

Toen Han mij op een dag uit de brand hielp met een lift in zijn busje, vertelde hij mij dat hij zo moe was, en alleen, ook al kende hij veel mensen. Hij was – net als op dat moment voor mij – altijd voor anderen in de weer, en toch eenzaam. Ik nodigde hem uit om iets te doen wat hij normaal nooit zou doen. ‘Ga mee naar het theater! Doe mee.’ De WijkJury heeft veel voor mij betekend waardoor ik dit gevoel goed kon overbrengen. In die periode ben ik uit mijn schulp gekropen, en heb daarbij kunnen ontspannen en ontvangen. Han zegt Ja! ‘Ook al is het enige theater dat ik heb gezien in de Johan Cruijff ArenA.’

Nu is Han degene die samen met enkele andere oud-WijkJuryleden het voortouw heeft genomen voor een Jury zonder Wijk. Wandana, Ellen, Tenicia en Han zijn na twee jaar officieel deel te hebben genomen op eigen initiatief doorgegaan met het bezoeken van theatervoorstellingen. Als in een estafette nemen zij ‘één voor één’ het initiatief welke voorstelling dat wordt. Een week voor Kerst lees ik hun laatste berichtjes in de groepsapp en zij zijn allen enthousiast om elkaar halsoverkop toch nog even te zien als ik dat ineens last minute voorstel. Banden zijn gesmeed tussen totaal verschillende mensen en er lopen daardoor prachtige lijntjes door de stad. Wandana ontpopt zich deze keer als Roedelchef en heeft de voorzet gegeven voor een nieuwe voorstelling in januari, The Almighty Sometimes en Tenicia doopt de WhatsApp-groep om tot WijkJury 2.5 voor het komende nieuwe jaar.

We halen herinneringen op en er zijn natuurlijk nieuwtjes. Over lief, lef en leed. Met Ellen gaat het op het moment niet zo heel lekker, maar zij is daardoor blij dat we samen zijn. Han heeft een vaste vriendin ontmoet bij de groothandel waar hij nu werkt. Tenicia gaat steady as a rock. Wandana is mee aan het schrijven voor een voorstelling op 4 mei voor Theater na de Dam.

En ik, ik heb weer een Oversteek mogen maken. Onlangs heb ik met mijn eerste prentenboek Dahlia’s tovergrootoma een bibliotournee mogen maken als vertelvoorstelling. De dagdroom die ik had bij een voorstelling van Female Economy om mee te werken aan schakels die liefde verspreiden is nu waar. Vier dagen lang op een podium voor blije of serieus kijkende kindersnoetjes mogen spelen en voorlezen. Een beetje wiebelig maar niets staat vast, gelukkig!

Foto: Leendert Vooijce – Amsterdamse WijkJury met uiterst rechts Najat Kaddour