De jaarlijkse Staat van het Theater, tevens de opening van het Nederlands Theater Festival, werd op 5 september uitgesproken door theatermaakster en stand-up filosofe Laura van Dolron. Op haar eigen, persoonlijke, schijnbaar luchtige en warmbloedige manier sleepte zij haar toehoorders mee in een verhaal over relativering, menselijkheid en doen wat echt belangrijk is. Anders dan voorgaande jaren, werd de Staat niet voorafgegaan door de uitreiking van prijzen of stipendia of anderszins. Daarvoor zijn andere momenten gereserveerd.

In tegenstelling tot de verwachtingen, improviseerde Laura van Dolron (1976) niet, maar las ze een goed voorbereide tekst voor. Een van de kenmerken van haar voorstellingen – want deze Staat was eigenlijk een solovoorstelling – is de manier waarop ze meandert langs onderwerpen die ze zegt niet te willen bespreken, en dat en passant toch doet. De traditionele verzuchting dat de Staat van het Theater een preek voor eigen parochie is, leek ze bijvoorbeeld al na een paar zinnen te tackelen. ‘Is er iemand hier die zelf geen ideeën heeft over theater?’ vroeg ze. ‘Niemand? Ok dan hoeven we het daar niet over te hebben.’ Ze benadrukte het niet te willen hebben over wat voor theater de aanwezige theatermakers zouden moeten maken, maar sprak even later toch de hoop uit dat ze iets zouden maken met hoop en troost, iets met een noodzaak.

Het was geen verhaal met een scherpe boodschap, maar Van Dolron maakt zich wel boos over hoe vrouwen (maar ook mannen) zich in een keurslijf van verwachtingen laten vangen, al of niet met hun eigen medewerking. Meeslepend vertelde ze over inspirerende rolmodellen voor vrouwen van 43 en meisjes van 4 jaar. Maar ook over de kwetsbaarheid van gevangenen die hun leven lang opgesloten zijn, in een instelling of anderszins. Een gebarentolk vertaalde naast haar op het podium.

Van Dolrons blik is scherp en vol mededogen. De opzet van festivaldirecteur Jeffrey Meulman, om dit jaar eens een keertje geen heftige maar kortstondige incrowdpolemiek te veroorzaken met de Staat van het theater, bleek al snel geslaagd. De Staat van het theater 2019 was warm, persoonlijk en ontroerend. Van Dolrons oproep om angst en schaamte niet te laten overheersen en het belangrijkste niet uit het oog te verliezen, was trefzeker.

Foto: Anna van Kooij

Lees hier de hele Staat van het theater 2019