De Vlaamse journalist en vertaler Willy Courteaux is zaterdag in Brussel overleden. Courteaux hertaalde het volledige werk van zowel William Shakespeare als Euripides. ‘Woordkunstenaar tot het woordenloze einde’ zo staat in het overlijdensbericht dat vandaag werd gepubliceerd in enkele Vlaamse kranten.

Courteaux (Aalst, 1924) begon met het vertalen van Shakespeare toen hij verscheidene toneelspelers had horen klagen dat ze, ondanks de kwaliteit, zo slecht met de verouderde Burgersdijk-vertaling uit de voeten konden. In een interview met Trouw uit 1997 vertelt hij hoe hij voor z’n eigen plezier – ‘en vanwege Falstaff’ – begon met enkele passages uit Hendrik IV. Uitgeverij Pelckmans vroeg Courteaux  vervolgens om de beide delen van Hendrik IV te vertalen en was daarover zo tevreden dat ze hem al snel om het volledige werk vroegen.

Naast zijn baan als journalist bij weekblad Humo, hertaalde Courteaux in totaal veertien komedies, tien koningsdrama’s en dertien tragedies van Shakespeare, goed voor 1206 pagina’s tekst. In 1955 begon hij. ’s Avonds (van 8 tot 11 uur) en in de weekeinden (van 10 tot 12, van 2 tot 5 en van 8 tot 11 uur) hertaalde hij ‘minimaal dertig verzen’ per dag. Zestien jaar later, in 1971, belandde hij bij de slotregels van de slottragedie Pericles.

Temidden van de inmiddels tot stoet uitgegroeide Nederlandstalige Shakespeare-hertalers is Courteaux voor velen een ijkpunt. Hij is niet alleen, samen met Burgersdijk en de leraar aan de Koninklijke Militaire Akademie A.S. Kok (1880), een van de enigen die het volledige werk naar het Nederlands vertaalde, hij wordt ook minder modieus genoemd. Taalkundige onverschrokkenheid die hertalers als Hugo Claus of Gerrit Komrij zich zouden hebben toeëigend, veroorloofde Courteaux zich niet. Al was hij zich ervan bewust dat ook zijn vertaling geen eeuwigheid mee zal gaan. ‘Het schijnt dat er elke 30 jaar een nieuwe Shakespeare-vertaling moet komen’, zei hij in hetzelfde interview in Trouw.

Na zijn pensionering (in 1989) begon hij, samen met de classicus Bart Claes, aan de vertaling van de werken van de Griekse tragedieschrijver Euripides. Dat meesterwerk voltooide hij in 2005.

Courteaux is 93 jaar geworden.

Foto: Pol De Wilde – Corelio