Open brief aan de directie en de raad van toezicht van Nederlands Dans Theater.
De persvrijheid in Nederland staat onder druk. Uit onderzoek in 2021 bleek dat meer dan acht op de tien journalisten te maken krijgen met agressie of bedreiging: een toename van ruim dertig procent ten opzichte van vier jaar daarvoor.
In deze context vernamen wij vorige week het nieuws dat Marco Goecke, één van uw associate choreographers, het gezicht van danscriticus Wiebke Hüster heeft ingesmeerd met hondenpoep. Deze daad van agressie vond plaats bij een première van Staatsballet Hannover. De directe aanleiding was een bij Goecke verkeerd gevallen recensie die Hüster had geschreven naar aanleiding van de NDT-productie In the Dutch mountains. Na deze daad, die in Duitsland veel stof deed opwaaien en die het imago van de danssector ook schade toebracht door berichtgeving op CNN en in de New York Times, verkondigde Goecke op sociale media en in een tv-interview geen spijt te hebben van zijn daad. Zijn gedrag weet hij vooral aan de negatieve kritieken die hij door de jaren heen van Hüster zou hebben gekregen.
Goecke werd door het Staatsballet Hannover al snel geschorst als balletdirecteur, en een paar dagen later ontslagen. NDT kwam met een statement, waarin u afstand neemt van de daden van Goecke. In uw verklaring stelde u dat Goecke zich inmiddels ‘rekenschap’ gaf van zijn daad. Daarom kon uw tournee van In the Dutch mountains gewoon worden voortgezet. Wat helaas ontbrak in uw verklaring was een substantieel deel van Marco Goeckes ‘excuses’.
In de verklaring die Goecke rondstuurde, bood hij weliswaar zijn excuses aan het slachtoffer aan. Daarop volgde echter een opmerkelijk staaltje victim blaming, waarbij Goecke stevige verwijten maakt aan de kunstkritiek in het algemeen, en Hüster in het bijzonder. De recensente en haar werkveld zouden zich schuldig hebben gemaakt aan ‘destructive, hurtful reporting’ en aan ‘attempting to create negative opinions and to damaging business’. En hoewel hij zijn daad ‘absolutely unacceptable’ noemt, vraagt hij in zijn verklaring vooral om begrip. Het is geen wonder dat Wiebke Hüster deze ‘excuses’ niet kon accepteren: ‘Was für eine Art von Entschuldigung soll denn das bitte sein? Das ist eine Rechtfertigung. Plus: Wir reden hier über einen Straftatbestand. Das ist Beleidigung und Körperverletzung.’
Wij, Nederlandse recensenten en kunstjournalisten, staan volledig achter Wiebke Hüster en achter haar grondrecht om de persvrijheid uit te oefenen zonder bedreiging, intimidatie, fysiek geweld of blootstelling aan potentieel ziekmakende substanties. Ook sluiten wij ons aan bij Frank Rieger die als voorzitter van de Duitse journalistenbond de actie van Goecke veroordeelde als een aanval op de persvrijheid, waarna hij een duidelijke reactie eiste van alle verantwoordelijken. Uiteraard hoort NDT daar ook bij, als opdrachtgever van Goecke maar ook als toonaangevend dansgezelschap met een voorbeeldfunctie.
Als podiumkunstrecensenten verwachten wij dat NDT duidelijk maakt hoe het gezelschap in de toekomst de relatie met journalisten denkt vorm te geven. Het zonder repercussies accepteren van de giftige ‘excuses’ van Goecke zien wij als een ontoereikende reactie op diens aanval op een journaliste. Het feit dat u deze aanval in uw verklaring bagatelliseert als niet meer dan een ‘incident’ baart ons zorgen.
Wiebke Hüster heeft verklaard dat zij het werk van Marco Goecke niet meer zal bekijken en dus ook niet meer zal recenseren. Indien Goecke niet komt met serieus te nemen excuses zónder enige vorm van victim blaming ligt het voor ons in de rede om haar voorbeeld te volgen. Van NDT verwachten wij dat u er alles aan doet om uw associate choreographer te bewegen tot het uitspreken van zo’n welgemeend excuus zonder voorbehoud. Daarnaast verwachten wij dat u ook zelf uw verantwoordelijkheid neemt door het ondubbelzinnig op te nemen voor de vrijheid van de kunstkritiek. Dat is niet alleen een kwestie van verklaringen en woorden, maar ook van daden. Wij rekenen erop dat u rond uw voorstellingen een werkomgeving kunt garanderen die veilig is voor alle betrokken professionals, met inbegrip van onze beroepsgroep.
Hoogachtend,
Marcelle Schots (Movement Exposed Critical Space)
Fritz de Jong (Het Parool, De Filmkrant)
Marijn Lems (NRC, Theaterkrant)
Wijbrand Schaap (Cultureel Persbureau)
Jos Schuring (Scènes, TheaterMaker)
Nuno Blijboom (Theaterkrant)
Iris Spanbroek (Theaterkrant)
Boukje Cnossen (Theaterkrant)
Ruud Buurman (Scènes, Theaterkrant)
Sara van der Kooi (Theaterkrant)
Patrick van den Hanenberg (Het Parool/Theaterkrant)
Jaime Donata (Theaterkrant/De Kanttekening)
Devika Chotoe (Theaterkrant)
Simon van den Berg (Theaterkrant)
Moos van den Broek (Theaterkrant)
Thea Derks (Theaterkrant, De Nieuwe Muze)
Henri Drost (Theaterkrant)
Dean Bowen (Theaterkrant)
Vincent Kouters (de Volkskrant)
Hein Janssen (de Volkskrant)
Sander Janssens (NRC, Theaterkrant)
Rosalie Fleuren (Theaterkrant)
Jordi Ribot Thunnissen (Theaterkrant, Springback Magazine, Movement Exposed Critical Space)
Mieke Zijlmans (Theaterkrant/8WEEKLY)
Zahira Mous (Theaterkrant)
Fransien van der Putt (Theaterkrant, Cultureel Persbureau)
Jeroen van Wijhe (Theaterkrant)
Sem Anne van Dijk (Theaterkrant)
Eva van der Weerd (Theaterkrant)
Elisabeth Oosterling (NRC)
Kester Freriks (NRC, Theaterkrant)
Gina Miroula (Het Parool, Theaterkrant)
Lorianne van Gelder (Het Parool)
Jan Pieter Ekker (Het Parool)
Hans Smit (Trouw, Theaterkrant)
Joost Ramaer (Theaterkrant)
Dominique Engers (Theaterkrant)
Tuur Devens (Theaterkrant)
Sanne Thierens (Theaterkrant, Scènes)
Alexander Hiskemuller (Trouw, Scènes)
Jacq. Algra (Het Parool, DansMagazine, Theaterkrant)
Ivo Nieuwenhuis (Trouw)
Wendy Lubberding (Het Parool, Theaterkrant, Movement Exposed Critical Space)
Thomas van den Bergh (Elseviers Weekblad)
Sandra Heerma van Voss (NRC, Filmkrant)
Edo Dijksterhuis (Het Parool, De Filmkrant)
Yasen Vasilev (Springback Magazine)
Georgia Howlett (Springback Magazine)
Evgeny Borisenko (Springback Magazine, tanzschreiber)
Irina Glinski (Springback Magazine)
Paul van Es (TrosKompas, TV Krant)
Ron Rijghard (NRC)
Lydia Wharf (Springback Magazine)
Sedera Ranaivoarinosy (Springback Magazine)
Annette van Zwoll (Springback Magazine, tanzschreiber)
Oriol Puig Taulé (Núvol, El País)
Betina Panagiotara (Springback Magazine)
Laura Contreras Ruiz (La Xarxa TV, Catalonia)
Kosta Karakashyan (Springback Magazine, Fjord Review)
Clàudia Brufau Bonet (Springback Magazine, Núvol, Revista Musical Catalana)
Jordi Bordes (El Punt Avui, Recomana)
Alex Phillips (Recomana)
Elisa Díez (Butaques i Somnis, Recomana)
Martí Figueras Martínez (Núvol, Recomana)
Josep Maria Viaplana i Marín (Recomana, Jove Espectacle, Catalonia)
Ramon Oliver Solé (Recomana. Revista QuèFem? de La Vanguardia. Teatralnet)
Alexander Schreuder (Theaterkrant)
Open letter to the management and supervisory board of Nederlands Dans Theater.
The freedom of the press in the Netherlands and internationally has been under pressure for some time. Dutch research in 2021 showed that more than eight in ten journalists face aggression or threats: an increase of over thirty percent compared to four years earlier.
In this context, we learned last week that Marco Goecke, one of your associate choreographers, smeared dog feces in the face of dance critic Wiebke Hüster. This act of aggression took place at a premiere of Staatsballet Hannover, but the immediate cause was a critical review that Hüster had written about the NDT production In The Dutch Mountains, that had apparently rubbed Goecke the wrong way. After this act, which caused a great deal of controversy in Germany and which also damaged the reputation of the dance sector through reports on CNN and in the New York Times, Goecke declared on social media and in a TV interview that he had no regrets about his act. He attributed his behavior mainly to the negative criticism he allegedly received from Hüster over the years.
Goecke was quickly suspended as ballet director of the Hannover State Ballet, and fired a few days later. NDT came out with a statement in which you distanced yourself from Goecke’s actions. In the press release, you stated that Goecke had since become “accountable for his action” and “had apologized”. Therefore, your tour of In The Dutch Mountains could continue as usual. What was unfortunately missing from your statement was a substantial portion of Marco Goecke’s “apology”.
In the statement Goecke circulated, he did apologize to the victim. This was followed, however, by a remarkable example of victim blaming, with Goecke making heavy accusations against art criticism in general, and Hüster in particular. The reviewer and her colleagues were allegedly guilty of “destructive, hurtful reporting” and of “attempting to create negative opinions and to damaging business”. And although he calls his act “absolutely unacceptable,” his statement mostly asks for understanding. It is no wonder that Wiebke Hüster could not accept this ‘apology’: “What kind of apology is that supposed to be? It’s not an apology, it’s an attempt at justification. Plus: we’re talking about a criminal offense here: defamation and assault.’
We, reviewers and art journalists, fully support Wiebke Hüster and her fundamental right to exercise her press freedom without threats, intimidation, physical violence or exposure to potentially pathogenic substances. We also join Frank Rieger who, as president of the German journalists’ union, condemned Goecke’s action as an attack on press freedom, after which he demanded a clear response from all involved parties. Of course NDT is part of this, as Goecke’s employer but also as a leading dance company with an exemplary function.
As performing arts critics, we expect NDT to make clear how the company intends to shape its relationship with journalists in the future. We consider your acceptance – without repercussions – of Goecke’s venomous “apology” to be an inadequate response to his attack on a journalist. The fact that you downplay this attack in your statement as no more than an “incident” worries us.
Wiebke Hüster has stated that she will no longer visit Marco Goecke’s work and therefore will no longer review it. If Goecke does not issue a serious apology without any form of victim blaming, it makes sense for us to follow her example. We expect NDT to do everything possible to induce your associate choreographer to make such a sincere apology without reservation. We also expect you to take responsibility yourself by unequivocally standing up for the freedom of art criticism. This is not only a matter of statements and words, but also of deeds. We count on you to guarantee around your performances a working environment that is safe for all professionals involved, including those of our profession.
Foto: Rahi Rezvani – In The Dutch Mountains van Goecke bij Nederlands Dans Theater
Hebben de onderschrijvende recensenten ook overwogen om hun buiten-randstedelijke collega’s (LC, DVHN, Tubantia, Stentor, ik noem d’r maar een paar) in hun initiatief te betrekken? Rare omissie.
Hee Peter,
we hebben het naar alle recensenten gestuurd die zijn aangesloten bij de Kring der Nederlandse Theatercritici, waar iedereen zich bij kan aansluiten, óók alle critici buiten de Randstad. Dat is namelijk de koepelorganisatie van de beroepsgroep. Als particuliere initiatiefnemers hadden we niet de tijd om ook nog alle publicaties afzonderlijk te mailen (deze brief is binnen drie dagen van idee tot publicatie gekomen). Uiteraard staat het je vrij alsnog te ondertekenen – ik ben van plan hier in de comments alle namen die nog binnenkomen te vermelden!
Aha! Helder! Nochtans (altijd een goed woord) ben ik geen recensent maar ik ben het volkomen eens dat hier behoorlijk ver over de schreef gegaan is door een mede-kunstenmaker….
Hee Marijn, maar de ondertekenaars komen Tros Kompas tot en met Springback Magazine, Núvol, Revista Musical Catalana – die zijn toch niet allemaal lid van de KNT? Of is de club dermate groot gegroeid?
Dat Volkskrant recensenten dit niet ondersteunen is net zo slap als NDT eindverantwoordelijken
@Hein: Uiteraard stuurden de recensenten die we in eerste instantie hebben benaderd de oproep ook weer door naar collega’s in hun netwerk, dus na de eerste mailing zijn er ook weer anderen bereikt. Dat noopte ons uiteindelijk ook om een Engelse versie van de brief te maken!
@Herman: Nou Hein Janssen en Vincent Kouters, beiden werkzaam voor de Volkskrant, gelukkig wél.
Uitstekende open brief, maar naar mijn mening iets te vriendelijk in de richting van het NDT dat hier enorm tekort schiet door niet onmiddellijk op eenzelfde manier te reageren zoals ze in Duitsland deden.
De situatie is tamelijk simpel want wie actief is en de media nodig heeft, zal regelmatig negatieve reacties krijgen. En ja, hoge bomen van veel wind, maar er zijn twee goede manieren om op een negatieve reactie te reageren:
– wat er geschreven is, is terecht en dan kijk je maar of je je kunt verbeteren of niet;
– wat er geschreven is, is niet terecht en mijn ervaring is dat je dan alle ruimte krijgt om de recensent te recenseren. En dat heb ik regelmatig met genoegen gedaan.
Tenslotte is aandacht in de media altijd geweldig. Was het Sartre niet die opmerkte dat het het ergste is als mensen je niet zien?
In ieder geval zoveel kunstenaars die heel blij zouden zijn met een negatieve recensie.
Fysiek verhaal halen bij een recensent is gewoon onacceptabel, onprofessioneel en zeer nadelig voor de sector. Daarom had het NDT moeten opkomen voor de danssector in plaats van voor een individu dat over de schreef is gegaan. Die hadden ze op tijdelijk verlof moeten sturen met de voorwaarde dat hij eerst in therapie zou gaan alvorens terug te kunnen komen.
Het laten aanbieden van excuses biedt geen enkele garantie dat er geen herhaling komt van hem of van navolgers.
Wanneer je dat gedrag vertoont ben je ziek en moet je behandeld worden.
Maar beste Herman, de namen van twee Volkskrant-recensenten staan wel onder de brief en de anderen zullen, hen kennende, na wikken en wegen en om hun moverende redenen besloten hebben niet te tekenen. Bovendien: het is geen dwangbevel hè…
Het is begrijpelijk dat kunstcritici zich aangevallen voelen. Daar zal ook altijd vrijheid en veiligheid voor moeten zijn, in die zin begrijp ik het. Agressie, geweld of intimidatie in welke vorm dan ook is niet goed. Dit kan je niet zomaar goed praten.
Alleen waarom moet dit op zo’n mate bij NDT worden neergelegd voor iemand die ergens anders iets heeft gedaan. Volgens mij gebeurde dit buiten NDT. En is dit niet een voorbeeld van cancelen, van iemand een mening opleggen. Hoe oprecht zou het excuus van Marco Goecke zijn zijn als het nu door NDT wordt opgelegd. Heeft NDT een reputatie op het gebied van slechte omgang met journalisten, dat hier zo direct wordt gevraagd hoe zij de relatie met journalisten vormgeven? Op welke manier kúnnen zij eigenlijk garantie geven rondom een voorstelling, alle artiesten en personeel aan een touwtje leggen? Het lijkt nu heel erg op: jullie moeten dit en dit doen en zeggen… waar is hier de dialoog?
@Hein
Behalve van de KNT ben ik ook ( al langer) lid van de Kring van Nederlandse Filmjournalisten. Ik heb de open brief doorgezet op de KNF-berichtengroep, omdat sommige leden ook over podiumkunst schrijven. Daarnaast veronderstel ik dat sommigen de brief zullen ondertekenen omdat er overeenkomsten zijn in het werk wat we doen. Ook filmjournalisten houden niet van poep op hun hoofd.
Och och och…….. beetje sneu dit, sorry hoor. Lijkt erg op natrappen, hij is al ontslagen. Stop met dit gecancel. Er is niemand gewond geraakt, alleen maar 2 ego’s gekwetst, van diegene die direct betrokken zijn, net als 2 boxers in de ring. Als je de bal gooit, dan kan deze ook terug gekaatst komen. Als het nou zomaar iemand uit het publiek was geweest, dan was het wat anders geweest. Nogmaals, die wat persoonlijk tussen 2 mensen die het ook direct aanging.
En hoe slecht was dat stuk van die dame, dat kritische stuk, misschien was meneer de directeur wel terecht boos. Daar gaat het helemaal niet over, en dat vind ik heel vreemd. Alle ballen op 1 persoon, die nu wel genoeg gestraft is, dunkt me.
Poep gooien is natuurlijk moeilijk te verdedigen maar och, sommige critici schrijven toch ook scheisse? Niet positief opbouwend, niet met respect voor het maak proces en vaak ook niet voor de maker en diegene die het uitvoeren. Werk daar eerst eens aan (niet perse jij, maar andere wel).
Echt, deze actie vind ik zwaar overdreven.
Whahaha .. Wat een grap!
Aanval op de persvrijheid! Wat een grote woorden!
Omdat een Duitse choreograaf in Duitsland een Duitse critica met poep besmeurd.
(Zij blijken elkaar al vele jaren te kennen en dat is blijkbaar niet hartelijk.) Zijn actie is lachwekkend triest en het slechtste voorbeeld ever om om te gaan met (slechte) recensies.
Hij zal daar voor gestraft worden door justitie en hij is tevens al ontslagen en uit zijn functie(s) gezet.
Misschien even afwachten wat voor straf hij krijgt? Zullen we hem net zo lang cancelen als dat justitie dat doet?
Deze oproep is een belediging voor alle kunstenaars in dit land. Alsof die jullie allemaal echt mentaal en fysiek willen aanvallen.
(Helaas bestaat er een kans dat dat wel gebeurd, zie Goecke, maar dat is niet exemplarisch en de kans is zowat nihil.)
Kan me voorstellen dat ze dat denken, maar denken mag hè, wanneer er weer eens met zeer weinig respect geschreven is en wanneer er soms zelf stagiaires persoonlijk woorden aangevallen in recensies. Of dat een fantastische voorstelling de grond in geboord wordt omdat dat wat verteld wordt niet match met je wereldbeeld of voorbij je eigen morele kaders gaat .. etc
Blijkbaar is het in deze tijd van slachtofferschap nu ook tijd voor kunstcritici om hun slachtofferschap op te eisen.
Als je de bal gooit kan hij ook teruggekaatst worden gaat hier totaal niet op natuurlijk.
Goeie actie van de kunstcritici. Helemaal na die halfbakken excuses.
@Ezra: Het is zeker niet de bedoeling om te suggereren dat ‘alle kunstenaars in dit land’ ons zouden willen aanvallen, ik heb echt geen idee hoe je dat uit deze brief haalt? Dan zouden we de brief toch aan alle kunstenaars hebben gericht, in plaats van een specifiek gezelschap dat een kunstenaar die tot geweldpleging is overgegaan de hand boven het hoofd leek te houden?
Een aanval op een journalist omdat die iets onwelgevalligs heeft geschreven is een aanval op de persvrijheid, daar kunnen we kort over zijn.
Daarnaast staat het uiteraard alle kunstenaars vrij om kritiek te uiten op recensies die in hun ogen respectloos zijn, of nodeloos kwetsend, of wat dan ook. Ik vind het als criticus mijn taak om publiekelijk of individueel verantwoording voor mijn werk af te leggen mits daarom wordt gevraagd. Als het voor een kunstenaar echter te veel gevraagd is om in een dergelijk gesprek zijn handen thuis te laten zijn we snel uitgepraat, en mag die wat mij betreft eerst even in zijn eigen tijd aan zijn anger issues gaan werken.
@Marijnlems je hebt helemaal gelijk dat het geweld dat Goecke heeft gebruikt veroordeeld moet worden. Maar om te spreken over de persvrijheid die in het geding komt lijkt me een brug te ver. De eerste zinnen over 8 op de 10 journalisten worden bedreigd suggereert dat deze individuele actie van verstandsverbijstering in het verlengde ligt van een maatschappelijk probleem. Kunstenaars of mensen die critici bedreigen vanwege (slechte) kritiek. En dat is mijns inziens niet juist.
Maarja dat bedoelen jullie dus niet…
NDT heeft zich volledig gedistantieerd van Goecke. Is nu alles opgelost? En is de persvrijheid niet meer in het geding?
Ik denk eerder dat het gaat om iemand die het blijkbaar heel erg moeilijk had/heeft en daar nodig voor in therapie moet. Hij heeft blijkbaar zijn eigen problemen geprojecteerd op deze onfortuinlijke journaliste. Maar zou het niet passen dat de straf die justitie voor hem bedenkt gelijk zou moeten zijn aan de straf in het theaterveld? Of mag hij nu nooit meer werken?
Nouja genoeg vragen maar daar gaat de open brief niet over.
@Ezra: Ah dan snap ik je vraag beter. Wat mij betreft ligt deze individuele daad wel degelijk in het verlengde van een samenleving die steeds vijandiger tegenover de pers staat, het past in een patroon van toenemend geweld en bedreiging. Dat betekent echter *niet* dat we daarmee zeggen dat alle kunstenaars nu verdacht zijn, net zo min als alle burgers dat zijn. Uiteraard vertrouwen we erop dat verreweg de meeste kunstenaars en burgers geweld en bedreiging afkeuren, en daarom is de brief dus gericht op de organisatie die in deze casus, wat ons betreft, te weinig haar verantwoordelijkheid had genomen om die afkeuring handen en voeten te geven. Door er nu wel consequenties aan te verbinden is de geloofwaardigheid van NDT op het vlak van basale omgangsvormen wat mij betreft inderdaad hersteld.
(Ik houd het hier inderdaad even bij waar de brief over gaat; je bredere vragen over de verhouding tussen sociale consequenties voor grensoverschrijdend gedrag en het strafrecht zijn interessant, maar ‘beyond the scope’ van onze brief).
Uiteraard is er een grens overschreden en kan dit fysieke geweld niet goedgekeurd worden.
Maar misschien had hij ook beter een pakje boter kunnen gebruiken, had mogelijk op wat meer begrip kunnen rekenen.
Tenslotte schrijvers genoeg die dit al op hun hoofd hebben.
Want waarom is het verbale en schriftelijke geweld van recensenten wel acceptabel?
Zijn daar geen grenzen aan?
Is er bij een jarenlange stortvloed aan negativiteit door het victim nog wel sprake van victim blaming door de dader?
Een aanval op de persvrijheid is al helemaal overdreven als je beseft dat dit eigenlijk meer een persoonlijk conflict was geworden tussen twee personen.
Hoe zinloos deze threads blijkt toch maar weer. Een gesprek is het niet te noemen..
Het is gelukt! De brief heeft gewerkt! Zij die de macht hebben kunstenaars de hemel of de grond in te schrijven kregen te maken met een (laakbare en absurde, voor de miljoenste keer) drolsmeeractie tegen een vakgenoot. Waarmee slaan ze terug? Met een brief waarin Goecke het vak uit gedwongen wordt. “Oh, maar we wilden gewoon zuivere excuses”. Is er iemand die het gelooft? Cancelling van Goecke was de boze bedoeling van dit schrijven, van meet af aan. En wie cancelt jullie beroepsgroep? Wie ontsloeg de Trouwrecensente die Delpeuts “Een soort Hades” met 1 ster de grond in schreef, terwijl eenieder die wél kon kijken kon zien hoe belachelijk dit was. De kleingeestigheid viert hoogtij. Hulde aan hen die niet ondertekenden!
Recensenten hebben macht over kunstenaars. Dat is altijd iets gevaarlijks. Het is extra oppassen als die macht samengaat met verder beperkte(re) geestelijke vermogens. Voor bijvoorbeeld BOA’s en treinconducteurs zijn er trainingen waarin ze inzicht krijgen in hun eigen aandeel in het ontstaan van een onwenselijke situatie.
Zo’n training is er niet om het gedrag van bijvoorbeeld een zwartrijder goed te praten. Dit schrijven is ook niet bedoeld om het gedrag van een Duitse choreograaf goed te praten. Het is wel om te zeggen dat deze eis op hoge poten van een “veilige werkomgeving” enigszins potsierlijk is en hoognodige zelfreflectie mist.
Onder de ondertekenaars zitten namen van mensen die carrières de grond in hebben proberen te schrijven, giftige persoonlijke aanvallen niet schuwden, hun recensies gebruiken als platform voor hun activisme, blijk gaven van stuitende onwetendheid, lui waren, niet de moeite namen een naam goed te schrijven enzovoort enzovoort. Het zal zelden voortkomen uit kwaadaardigheid of totale verzuring, en meestal het gevolg zijn van simpele onkunde, maar dat verandert weinig aan het effect.
Het streven naar een meer veilige werkomgeving onderschrijf ik van harte. Ik hoop dat de heren en dames kunstcritici in de spiegel durven kijken en willen nadenken hoe ze daar zelf ook aan bij kunnen dragen. Voor ze weer de volgende overtrokken hetze proberen te creëeren. Dat is pas onveilig.
Stop met jezelf zo belangrijk te maken, het staat niet. Stop met het opkloppen van dit incident. Natuurlijk is het naar wat er gebeurd is, en ik snap helemaal dat je van zo’n bericht schrikt. Natuurlijk had het niet mogen gebeuren. Maar klaar. Schrijf gewoon weer verder over dans, theater, muziek, decors, films, omdat daar je liefde ligt.
Laat het uitdelen van straffen over aan justitie. De volgende keer dat je je handtekening zet onder een brief, laat het dan gaan over een echt maatschappelijk probleem, en stop met dit soort clickbait aanvallen op de persoon. Alvast bedankt.
@marijnlems dank voor je antwoorden. Ik denk dat deze trieste gebeurtenis aanleiding kan zijn voor een gesprek over de positie van critici en de staat van de kunstkritiek.
Waarschijnlijk is mijn manier van reageren ook maar een reflex op een ergernis dat er meteen geroepen wordt tot actie en verantwoording zonder dat er eerst echt zorgvuldig naar de gebeurtenis gekeken wordt. Er worden meteen aannames gemaakt, geroepen tot boycot en uitsluiten van. Het heeft voor mij waarschijnlijk te maken met het tempo waarin er meteen een oordeel klaar ligt. Alsof alles zwart wit is terwijl heel veel dingen of misschien wel alles zo veel complexer in elkaar zitten. En er is denk ik geen weldenkend mens die de actie van Goecke niet afkeurt. Ik zou waarschijnlijk nog lang kunnen doorgaan over dit onderwerp maar doe het toch maar niet. Soit … ik dank je voor je respectvolle manier van reageren en sluit mijn kleine bijdrage hier ook meteen af.
Goecke is niet ontslagen, bericht geving is dus onjuist. Er was sprake van wederzijds instemmen van ontbinding van het arbeidscontract.
Daarnaast zou ik graag een bronverwijzing naar het onderzoek van 2021 verkrijgen.
De claim : persvrijheid onder druk, lijkt me een overhaaste generalisatie. Kan dit onderbouwd worden?
Anne , dank.
Heel goed, helemaal mee eens !
Wij hebben een gemeenschappelijke liefde en doel en zijn allemaal essentieel onderdeel van ons theater bestel. Ieder met eigen input en eigen verantwoordelijkheid.
Soms gaat het mis ……
@Gijs Hanegraaf: Die cijfers komen uit dit onderzoek, dat in opdracht van PersVeilig werd uitgevoerd door I&O Research.
https://www.nvj.nl/nieuws/onderzoek-persveilig-8-10-respondenten-heeft-ervaring-geweld-of-bedreiging-journalistiek
Naast dat onderzoek is de statement waar onze open brief mee begint verder te onderbouwen
door:
– het feit dat Nederland in de internationale persvrijheidsindex van 2022 van de 6e naar de 28e plaats is gekelderd ten opzichte van 2021: https://rsf.org/en/country/netherlands
– het feit dat het aantal meldingen van bedreiging en geweld in 2021 verdubbelde ten opzichte van het jaar ervoor: https://nos.nl/artikel/2412030-brandbommen-en-intimidatie-aantal-meldingen-bedreigde-journalisten-in-2021-verdubbeld
– de NOS het al in 2020 nodig achtte om hun logo van busjes te verwijderen tbv de veiligheid van hun medewerkers, en Omroep Brabant in 2021 tot hetzelfde besloot: https://www.ad.nl/show/omroep-brabant-verwijdert-logos-van-wagens-een-knieval-voor-geweld~a77996e2/
@Anne schreef “Stop met het opkloppen van dit incident” en ook “Laat het uitdelen van straffen over aan justitie.”
Als het 11 februari bij een ‘incident’ in Hannover was gebleven had ik waarschijnlijk niet meegeschreven aan bovenstaande brief.
Maar zo ging het niet.
Naar aanleiding van Goeckes wandaad – iemands gezicht van dichtbij met stront insmeren is echt wat anders dan ‘poep gooien’ zoals het hier in enkele commentaren wordt gebagatelliseerd – popten er overal op de sociale media (en ook in enkele commentaren hier bij de Theaterkrant) lieden op die, in navolging van enkele interviews met en tweets van Marco Goecke, probeerden te rechtvaardigen dat je recensenten die zogenaamd ‘stront’ schrijven best van repliek mocht dienen met échte stront. Het boter-voor-boter-argument van ene @Richard vlak boven jouw reactie is een puik voorbeeld van diezelfde drogreden. De woke-roepertjes die in Stijlloos proza hun gal spuwden over cancel-cultuur en dat soort holle containerbegrippen kan ik vrij makkelijk negeren. Geschrokken ben ik echter wel van de felheid van sommige reagerende kunstenaars (of mensen die zich daarmee identificeren) in de richting van critici. Juist die brede steun voor Goecke – meestal uitgesproken in de vorm van: wat hij gedaan heeft kan nattuurlijk niet, MAAR [en dan wordt de vuilnisbak uitgestort] – is voor mij reden geweest om aan de bel te trekken bij een van Goeckes belangrijkste opdrachtgevers, NDT. Ook al omdat die organisatie (die ik overigens een warm hart toedraag en waar ik zelf ook jaren heb gewerkt) in mijn ogen met een nogal weekhartige reactie kwam.
Ik vind het niet normaal – herhaal: niet normaal – dat je over een criticus die met stront is ingesmeerd durft te zeggen dat die criticus dan maar eens kritisch in de spiegel moet kijken. Laat staan dat je naar aanleiding van Goeckes daad de hele beroepsgroep gaat oproepen om “aan zelfreflectie te doen”. Ik zet daar graag tegenover dat juist kunstenaars die niet kunnen omgaan met kritiek hoognodig aan zelfreflectie moeten doen. Ten eerste omdat een recensie niet in eerste instantie aan de kunstenaar is gericht, maar aan de lezer, kijker of luisteraar van het betreffende medium. Wees dus niet zo narcistisch: die recensie gaat niet over jou persoonlijk.
Ten tweede is de consequentie van iets publiek maken – of het nou op het podium is, op een filmdoek of in een museale setting – dat er op gereageerd gaat worden. Als je het applaus in ontvangst neemt zul je ook de kritischere geluiden moeten accepteren. Specifiek in het geval van Goecke zou ik zeggen: als 9 van de 10 critici je bejubelen, ga dan niet de 10e die zich ‘dissident’ uitlaat aanvallen. Dat komt nogal totalitair over.
Wat dat (helaas ook veelgehoorde) justitie-argument dat jij aanvoert betreft: Wiebke Hüsker heeft aangifte gedaan en daar zal tezijnertijd vast wel een uitspraak uit rollen. En dat is prima.
Maar het kan toch niet zo zijn dat wij in de culturele sector de morele lat zo ontzettend laag leggen, dat we alleen strafbare feiten nog maar afkeuren? En dat dan ook nog pas weken, maanden, jaren later, nadat de rechter uitspraak heeft gedaan? Waarom zouden gezelschappen (of kranten en andere media) dan nog gedragscodes opstellen? Wij zijn de cultuursector, en het zal toch potvergemie niet zo zijn dat zelfs wij niet in staat zijn om een beschaafde manier van omgang te bewerkstelligen, zonder dat politie of justitie er aan te pas aan moet komen?
@Gijs Hanegraaf
“zou ik graag een bronverwijzing naar het onderzoek van 2021 verkrijgen.”
LMGTFY
https://letmegooglethat.com/?q=https%3A%2F%2Fwww.villamedia.nl%2Fartikel%2F8-op-de-10-journalisten-hebben-te-maken-met-geweld-of-bedreiging
Enneh… Goecke is geschorst. Enkele dagen (en een nepexcuus) later is er inderdaad ‘wederzijds ingestemd met ontbinding”. Moeten we hier nou serieus semantische spelletjes gaan spelen over de vraag of je dat wel ‘ontslag’ moet noemen?
Klinkt toch een beetje als pubers die kibbelen over de vraag wie het eerst heeft uitgemaakt.
Wat die persvrijheid betreft: die staat onder druk, ja. Is hierboven onderbouwd. Als dat jou niet overtuigt: pech. NDT hebben we wel overtuigd. En onze brief was aan hen gericht.
@anne dankjewel voor je scherpe schrijven. Je verwoord wat mij betreft zeer helder wat mijn probleem is met deze open brief en de houding hierachter.
Theaterkrant en kunstrecensenten scharen zich eensgezind aan de goede kant van de geschiedenis. Bravo! Jullie zijn helden. Helemaal na de vele bedreigingen die jullie ten deel zijn gevallen het afgelopen jaar. Agressie naar aanleiding van de verslaglegging van de corona crisis, de georganiseerde misdaad of het oprukkend rechts populisme valt in het niet bij het geweld waar jullie dagelijks mee te maken krijgen. Het gaat me dan ook echt aan het hart als ik weer zo’n dappere strijder onbevreesd de theaterzaal zie betreden. Wat mij betreft mag Theaterkrant vanaf nu in een adem genoemd worden met verzetskranten als Vrij Nederland, Parool en de Waarheid.
Een beroepsgroep die bij machte is een kunstenaar de hemel of de grond in te schrijven, subjectief en zonder en dat de kijk- en schrijfkwaliteit van de auteur zelf gemonitord wordt, krijgt te maken met een grensoverschrijdende aanval (met “dank” aan de teckel) van een woedende choreograaf die z’n zelfbeheersing verloor. Vervolgens stelt deze groep een brief op om de aanvaller als het ware het vak uit te dwingen. In een tijd waar machtsverhoudingen zo’n topic is zit me hier toch iets niet helemaal lekker…
Ik ondersteun de open brief van harte.
@Gijs https://www.nvj.nl/nieuws/nederland-zakt-wereldranglijst-persvrijheid-plaats-6-28 https://nos.nl/artikel/2425042-rapport-persveiligheid-risico-s-voor-journalisten-in-nederland-nemen-toe
Google is je beste vriend.
@Gijs Hanegraaf en @Marijn Lems: dat onderzoek in opdracht van PersVeilig laat alleen zien dat 82% van de respondenten te maken heeft gehad met agressie of bedreiging. De resultaten zijn indicatief. Dat betekent helemaal niet dat er geen reden is tot zorgen, maar zeggen dat 8 op de 10 journalisten er mee te maken heeft is echt te kort door de bocht.
Dat we op de RSF index gezakt zijn van plek 6 naar plek 28 komt door de moord op Peter R. de Vries en door geweld van met name antivaccers tegen tv-journalisten. Dat de NOS en Omroep Brabant hun logo’s van de busjes halen is erg zat, maar in het bijgevoegde artikel worden tal van redenen gegeven; de schrikbarende toename van gefrustreerde kunstenaars staat daar niet bij. Het incident in Duitsland koppelen aan deze zorgelijke ontwikkelingen is stemmingmakerij en geeft een vertekend beeld van de realiteit. Uit helemaal niets van deze gegevens blijkt dat er sprake is van toenemend geweld tegen kunstcritici. Gelukkig maar.
@Fritz de Jong
Er is helemaal geen brede steun voor de actie van Goecke. Mijn reactie is niet gericht aan Wiebke Hüster en is niet naar aanleiding van het incident maar een reactie op deze brief. Iemand met poep insmeren is grotesk en absurd en het had nooit mogen gebeuren. Ik roep kunstcritici op aan zelfreflectie te doen naar aanleiding van het schrijven en ondertekenen van deze brief, omdat ik deze brief óók te ver vind gaan.
Kunstenaars die niet kunnen omgaan met kritiek moeten inderdaad aan zelfreflectie doen. Mijn oproep aan de ‘hele beroepsgroep’ van critici gaat daar niet over. Het gaat over kapot-schrijven, persoonlijke aanvallen, activistische verblinding, gebrek aan kennis, luiheid, onzorgvuldigheid, slecht lezen ;) enzovoort.
Zoals @Marco Bol opmerkt lijkt er geen monitoring te zijn van kijk- en schrijfkwaliteit van recensenten. Welke kwaliteitseisen legt de beroepsgroep zichzelf op en op welke manier kan die kwaliteit beter gecontroleerd en gewaarborgd worden?
Er zijn vele prikkels voor een recensent om niet al te goed te schrijven: hou het kort, hou het simpel, zorg dat het zo snel mogelijk af is. Zorg dat mensen er op klikken. Er is weinig tijd om ander werk van de kunstenaar te zien of je in te lezen, er is weinig tijd voor reflectie, en het betaalt slecht.
Hoe kunnen we zorgen dat negatieve prikkels worden weggenomen en de kwaliteit van recensies verbetert? Ik denk dat veel kunstenaars daar graag bij willen helpen. Vanuit de Theaterkrant kan iets georganiseerd worden waarbij kunstenaars (opbouwende) feedback kunnen geven aan recensenten. Kritiek op de kritiek is nodig. Georganiseerd en op uitnodiging, zodat niemand iemand anders voor gekwetste narcist hoeft uit te maken.
Het belangrijkste nog een keer:
*Critici hebben macht over kunstenaars.*
Ga daar zorgvuldiger mee om dan je nu laat zien met deze brief.
Niemand beweert dat we “alleen strafbare feiten” moeten afkeuren. Er is echter nog een groot verschil tussen iets (ten zeerste) afkeuren en een ontslag of beroepsverbod eisen. Dat laatste doen jullie met deze brief.
Jullie zijn niet een actiegroep die oproept tot verandering. Jullie hoeven niet te overtuigen. Jullie hebben de macht om die verandering af te dwingen. Dat is een wezenlijk verschil. Als je die macht gebruikt tegen een persoon dan leg je de facto die persoon een straf op. Het is niet aan jullie om die straf uit te delen. Dat is een verkeerd en (zeer) schadelijk gebruik van jullie macht.
In hoeverre moet de kwaliteit van theaterrecensies dan worden verbetert? Ik vind ze zowel hier in Nederland, als je bv naar Theaterkrant, NRC, Parool, Trouw, Telegraaf en Volkskrant kijkt, als in Duitsland, België en Engeland over het algemeen juist ontzettend professioneel. Altijd goed onderbouwd, eerlijk en to the point.
Kan me weinig tot geen recensies herinneren waarin iemand kapot werd geschreven. Persoonlijke aanvallen evenmin. Dat gebeurt hier toch amper tot nooit?
Kunstenaars die gaan bepalen hoe recensies geschreven moeten worden – volgens mij is dat niet helemaal hoe die twee zich tot elkaar horen te verhouden.
Ha @Jeroen. Ik weet niet zeker of je opmerking ironisch bedoeld is of serieus. Ik ga er even serieus op in: voor verbetering is meer dan genoeg ruimte en zou altijd het streven moeten zijn. De meeste recensies zijn prima, maar er zijn talloze voorbeelden van slecht geschreven, luie, slecht geïnformeerde en ongeïnteresseerde recensies met waardeloze onderbouwing. De naarste persoonlijke uithalen lijken gelukkig uit de mode, maar een aantal van de ondertekenaars van deze brief hebben zich in het verleden van dit ‘stijlmiddel’ bediend. Het gebeurt vaker dan dat recensenten met poep worden ingesmeerd.
Terug naar de kern: deze brief is onzorgvuldig en gaat te ver. Recensenten moeten zich meer bewust zijn van de macht die ze hebben. Stoppen met deze hetze en weer gaan schrijven over waar ze van houden.
@Anne: heb je ook voorbeelden van die “slecht geschreven, luie, slecht geïnformeerde en ongeïnteresseerde recensies met waardeloze onderbouwing” op Theaterkrant of houd je het bij vage, ongefundeerde beschuldigingen in een poging om de recensenten te cancelen voor een onwelgevallige mening?
Om nog maar te zwijgen over de totaal geschifte gelijkstelling van een negatieve recensie krijgen aan het letterlijk met hondenstront aangevallen worden voor het doen van je werk. Mijn hemel, zeg.
Er is zeker altijd ruimte voor verbetering. Je hebt het echter oa over kapot schrijven, persoonlijke aanvallen, gebrek aan kennis en activitische verblinding. Ik vind dat stevige woorden en iets dat ik van de Nederlandse, Belgische, Engelse en Duitse recensies niet herken.
@Roos, als ik recensenten zou proberen te cancelen, zou ik juist namen noemen. Ik probeer dat niet. Ook stel ik nergens een “negatieve recensie” gelijk aan het incident in Duitsland. Er is ook echt helemaal niemand anders die dat wel doet.
Ik weet niet of jij recensent bent, maar als je dat doet met dezelfde onzorgvuldigheid waarmee je hier reageert, dan heb je het verkeerde beroep gekozen.
@Jeroen, wellicht zijn dat stevige woorden. Mag ik uit je reactie opmaken dat je het verder wel eens bent met dat recensenten zich beter bewust moeten zijn van de macht die ze hebben? Dat deze brief te ver gaat en dat de ondertekenaars moeten stoppen met deze hetze? Want daarover ging mijn commentaar in de kern. Het is fijn als we elkaar daarin tenminste kunnen vinden.
Nee, ik snap volledig dat ze achter hun collega staan. Zeker na die halfbakken excuses. Er is wat mij betreft dan ook geen sprake van een hetze.
@Jeroen, ik snap ook dat ze achter hun collega staan, dat is totaal niet het punt. Jammer dat het niet lukt om dat aan jou duidelijk te maken.
Dit treurige incident opkloppen tot een groot maatschappelijk probleem is vals en volstrekt smakeloos. En NDT de facto dwingen niet meer met iemand te werken is gewoon machtsmisbruik. Jullie helpen echt helemaal niemand met deze brief. Ik ben bloedserieus. Dit soort manipulatie van de helft van alle recensenten vind ik veel gevaarlijker voor de sector en de maatschappij en voor hoe we met elkaar omgaan dan de actie van één doorgedraaide choreograaf. Blijkbaar is dat voor sommigen onbegrijpelijk. Ik hoop dat sommige anderen, waaronder ondertekenaars, zich nog eens achter de oren krabben en nadenken of deze brief nou echt een goed idee was en of er niet een betere manier was geweest om je (verder helemaal terechte) steun Wiebke Hüster te uiten. Dat was het.
Ik snap u wel. Ik ben het gewoon niet met u eens. Het is geen manipulatie. Ze scharen zich achter een collega die geen excuses krijgt maar die zelf als dader wordt neergezet.
Ze dwingen NDT ook nergens om niet meer met hem te werken overigens. Maar wel om gezamenlijk naar de halfbakken excuses te kijken die zijn gemaakt en het niet als “maar een” incident af te doen.
Ik hoorde hier pas gister over in de speech van Han van Wieringen omdat ik dit soort actualiteiten/nieuws nooit volg.
Goede actie van jullie en dito solidariteit. Maar… ik herlas deze zin een paar keer:
“Van NDT verwachten wij dat u er alles aan doet om uw associate choreographer te bewegen tot het uitspreken van zo’n welgemeend excuus zonder voorbehoud.”
Ik stel me hier vragen bij omdat ik geloof dat er op deze manier wel een excuus kan komen, maar niet geloof dat Goecke na druk van het NDT dit welgemeend zou doen.
Dus… ben nu wel benieuwd hoe het nu is afgelopen?