Choreograaf Juanjo Arqués gaat vanavond niet op. Als gevolg van de coronamaatregelen is de première van Manoeuvre van Het Nationale Ballet uitgesteld. In plaats van recensies te publiceren, laat Theaterkrant theatermakers aan het woord die betrokken zijn bij een voorstelling die op die dag in première zou gaan. Choreograaf Juanjo Arqués: ‘Ik denk dat deze crisis een enorme honger naar kunst en cultuur losmaakt.’

Vanavond zou de wereldpremière plaatsvinden van Manoeuvre, een nieuw ballet van choreograaf Juanjo Arqués, in het programma Four Seasons van Het Nationale Ballet. Het was ongeveer op de helft van het repetitieproces van normaal zo’n zes weken, dat alles ineens anders werd. Op donderdagmiddag 12 maart onderbrak Ted Brandsen, artistiek directeur van Het Nationale Ballet, de middagrepetitie met een eenvoudige mededeling: ‘Jullie moeten ophouden met de repetitie en het theater verlaten. En wel nu meteen.’

Zoals in de meeste repetitielokalen, studio’s en theaterzalen die dag, sloeg het bericht in als een bom. Natuurlijk kwam het niet helemaal uit de lucht vallen, vertelt Arqués: ‘Langzaam maar zeker was het coronaspook dichterbij aan het komen. We waren vanaf het begin van de repetities al bezig met handen wassen, desinfecterende gels enzovoorts. De dansers van Het Nationale Ballet komen uit de hele wereld dus een aantal van hen kende al van dichtbij zorgelijke verhalen uit het buitenland. Dansers zijn jong en sterk dus voor zichzelf zijn ze misschien niet zo ongerust, maar aan de andere kant: dans is per definitie een enorm fysieke activiteit, dansers raken elkaar de hele tijd aan.’

Eigenlijk was meteen al duidelijk dat er geen sprake kon zijn van verder repeteren. Maar officieel bevestigd werd dat pas een paar dagen later, na de eerste persconferentie van Rutte, toen Arqués thuis gebeld werd door Ted Brandsen: geen repetities meer, geen première op 4 april, helemaal niks meer. ‘In het begin was het heel vreemd. Bij een productie als deze ben je eigenlijk al een maanden bezig met de voorbereidingen en nu zaten we letterlijk middenin het creatieproces van zes weken. Een nieuwe choreografie maken is natuurlijk heel veel vooraf bedenken en bespreken – de muziek, decor en kostuums, licht, de hele opbouw van het ballet – maar toch, veel gebeurt ook op de dansvloer.’

Manoeuvre, een ballet voor zeven mannen op John Adams’ Shaker Loops, was een onderzoek naar hoe het beeld van mannelijkheid aan het veranderen is. ‘Het was heel inspirerend in de studio met alleen maar mannen, een ander soort energie. Een nieuw ballet maken is zo’n intensief proces waarbij je eigenlijk nergens anders ruimte voor hebt. Dus als dat ineens wegvalt, inclusief alle adrenaline, opwinding, concentratie en focus, is dat in het begin bijna niet te behappen. Ik voelde me compleet leeg. Het heeft een tijd geduurd voor ik het kon geloven.’

Meteen na de première van Manoeuvre stond voor Arqués een andere klus op stapel, de choreografie voor de opera Rusalka die bij De Nationale Opera op 6 juni in première zou gaan, en meteen daarna zou hij bij het Stuttgarter Ballett een ballet van Hans van Manen gaan instuderen. Een volle agenda, plotsklaps helemaal leeg, alhoewel op dit moment nog niet helemaal duidelijk is wat er in juni nog mogelijk is. Hoogstwaarschijnlijk is er te weinig repetitietijd om nog een voorstelling in première te laten gaan. Bij Het Nationale Ballet wordt overwogen om het programma Four Seasons in het najaar alsnog uit te brengen, maar vast staat nog helemaal niets.

‘Het is een tijd van contemplatie voor iedereen, gedwongen door de omstandigheden. Ik geniet van de rust op straat, van de natuur die zich herstelt. Het is fantastisch dat er zoveel nieuwe initiatieven ontstaan op allerlei vlakken: van onlinetrainingsklassen tot ‘talks’ en nieuwe manieren om dans, muziek en theater te laten horen en zien. Ik verwacht en ik hoop dat er een enorme honger naar kunst en cultuur gaat ontstaan. Nu al, las ik in een artikel in een Spaans blad, wordt er veel meer klassieke muziek gedownload dan normaal het geval is. Het wordt een heel bewogen en emotionele tijd. Iedereen staat te popelen om te delen wat ze hebben gemist. Ook mijn ballet Manoeuvre, wanneer het dan ook kan worden voltooid, zal ongetwijfeld op de een of andere manier worden beïnvloed door deze periode.’

Repetitie Manoeuvre, foto: Paige McFall