Aan het slot van de zondagavond uitgezonden registratie van het theaterprogramma Micha Wertheim: Voor heel even zien we dat de cabaretier in de kleedkamer een berichtje van BNNVARA krijgt met de vraag: ‘Zou je de oudejaarsconference willen doen?’ Enigszins verbaasd antwoordt Wertheim: ‘Wanneer is dat?’ Maar als hij hoort dat het ‘31 december 22 uur op NPO 1’ zal zijn, antwoordt hij direct positief: ’Ok. Tot dan!’

In de ‘opnieuwsbrief’ van Het Micha Wertheim Genootschap die Wertheim de volgende ochtend aan zijn lezers verstuurde schrijft hij dat hij er na dat verzoek eerst wel een nachtje of tien over wilde slapen. Omdat hij te veel leuke ideeën kreeg bij dat voorstel had hij besloten om het er maar op te wagen, ook al is sindsdien een paar nachtjes slapen overgegaan in een heleboel slapeloze nachten.

Verder raadt hij in die ‘opnieuwsbrief’ zijn fans aan om maar meteen te controleren of het theater in de buurt al met de kaartverkoop is begonnen, want ‘het zou dit jaar snel kunnen gaan’.

Aangezien Wertheim er zijn artistieke sport van heeft gemaakt om de theaterbezoekers op het verkeerde been te zetten, was even doorklikken naar diverse theaters op de gepresenteerde speellijst (van 8 september tot 20 december 2023) wel een verstandige zet om er zeker van te zijn dat Wertheim de boel niet in de maling nam. Maar ja hoor, daar stond op de site van de Verkadefabriek in Den Bosch voor 14 november: ‘Eindelijk is het zover, je lievelingscabaretier, die door anderen niet begrepen wordt, maar die jij wel kunt waarderen, mag het oude jaar afsluiten op NPO1.’

Dat BNNVARA de keuze heeft laten vallen op Micha Wertheim voor de meest prestigieuze cabaretspot van het jaar, kan op z’n zachts gezegd verrassend worden genoemd. Maar misschien nog wel meer gedurfd en dapper. Gisteren kelderde het kijkersaantal voor Wertheim nadat Draadstaal toch een mooie loper voor hem had uitgelegd. De eigenzinnige Wertheim is een cabaretier voor de fijnproevers. Als je een kaartje voor zijn voorstelling koopt dan is het enige dat je zeker weet dat je geen flauw idee hebt hoe de avond eruit zal gaan zien, welke vorm Wertheim nu weer heeft bedacht om zijn publiek in verwarring te brengen. Om het nog een beetje ingewikkelder te maken zegt Wertheim: ‘Ik ben een cabaretier die al jaren zijn gebrek aan fantasie maskeert door zich te verschuilen achter vormexperimenten.’

In een van mijn eerste recensies over Micha Wertheim in de Volkskrant noemde ik hem de Nederlandse Andy Kaufman. De in 1984 overleden Amerikaanse comedian (die door Jim Carrey magistraal tot leven werd gebracht in de film Man on the Moon uit 1999) is tot zijn laatste snik ongrijpbaar en onnavolgbaar gebleven. Zijn optreden bestond soms uit tenenkrommend slechte imitaties, een boek voorlezen, vals zingen, worstelen of gewoon weigeren om een grap te vertellen.

En zo heeft ook Wertheim zijn publiek voor raadsels gesteld door hele stukken uit zijn programma te herhalen, een robot het podium op te sturen terwijl hij zelf thuis bleef of, zoals in Micha Wertheim: Voor heel even vrijwel de hele avond een dialoog aan de telefoon in zijn eentje op te voeren, terwijl fictie door nieuwe fictie werd vervangen en het publiek als in een reuzenschommel heen en weer werd geslingerd.

Maar wat een geweldig idee van BNNVARA om niet voor de veilige weg te kiezen en in te calculeren dat misschien een deel van de kijkers tijdens de show gaat afhaken. Een ding is zeker: op 31 december wordt televisiegeschiedenis geschreven.

Foto: Merlijn Doomernik