De zesendertigste editie van de Wim Sonneveldprijs van het Amsterdams Kleinkunst Festival is gewonnen door Luuk Ransijn met het programma Stortvloed. De Publieksprijs ging naar Myrte Siebinga en het duo Niek en Guy ging naar huis ging met de Shaffy Cheque, een aanmoedigingsprijs ter waarde van 2500 euro. Zo waren de prijzen eerlijk verdeeld in de finale, die een zeldzaam hoog niveau kende.

Het was dit jaar de organisatie van het Leids Cabaret Festival niet gelukt om genoeg talent binnen te halen voor een festival op niveau, waardoor het hele feest werd afgelast. Voor de Amsterdamse tegenhanger waren er blijkbaar wel genoeg aanmeldingen met perspectief in de categorie kleinkunst. De zes deelnemers die het tot de halve finale hadden geschopt volgden in januari op Texel masterclasses van regisseur Wimie Wilhelm, cabaretier Theo Maassen en tekstdichter Jurrian van Dongen. Ze hebben ook al een door het AKF georganiseerde theatertour achter de rug.

Een degelijke voorbereiding dus gisteren op de grote avond in De Kleine Komedie, en dat betaalde zich dubbel en dwars uit. De jury, onder leiding van Jörgen Tjon A Fong, directeur van De Kleine Komedie, sprak van een ‘spetterende avond met jonge, oorspronkelijke makers’. Later dit seizoen gaan de drie finalisten opnieuw gezamenlijk op tournee.

Oprekken van het begrip kleinkunst
‘We hebben de winnaar’, riep presentator Ronald Snijders behoorlijk voor zijn beurt uit na het openingsoptreden van Niek en Guy met hun programma Es Rever. Het enthousiasme van Snijders was niet misplaatst, want wat Niek Takens en Guyllaume Wibowo lieten zien was niet alleen een stevig oprekken van het begrip kleinkunst in de richting van variété, maar in de eerste plaats een genot voor het oog. Vooral de mini koorddanser was van een ongekende schoonheid. We zagen niet minder dan de geboorte van de opvolgers van Mini & Maxi, die in hun act ook nog een vleugje van de fysieke, geestige grofheid van Waardenberg & De Jong hadden gestopt.

Na het belangrijke voorbereidende werk van Ashton Brothers en Släpstick (voorheen Wereldbänd) is de kostbare erfenis van Mini & Maxi nu definitief veiliggesteld. In de act waarin Niek en Guy een jas aan de kapstok tot een levende personage omtoveren, zien we zelfs een een-op-een ode aan het rijke repertoire van Mini & Maxi. De jury liet weten ‘met fascinatie en kinderlijke bewondering te hebben gekeken naar deze niet-alledaagse vorm van kleinkunst in een magisch jasje’. Wat Niek en Guy samen voor elkaar krijgen is volgens de jury ’tegelijkertijd technisch hoogstaand, ontroerend, grappig en bij vlagen virtuoos’.

Niek en Guy zijn geen beginnelingen in het vak. Takens goochelt al sinds zijn zevende, is meervoudig Nederlands kampioen en heeft al triomfen gevierd in Frankrijk, Italië, China en in de Magic Castle, een gerenommeerde club in Hollywood. Zijn maatje Wibowo is van oorsprong balletdanser en behoort ook tot de goocheltop in Nederland. Dit duo zal zich niet beperken tot de Nederlandse theaters, Niek en Guy gaan ongetwijfeld de wereld over.

Onrust, onbehagen en ongemak
Toch is het goed te verdedigen dat zowel de jury als het publiek van het kleinkunstfestival heeft gekozen voor de twee deelnemers die zich in de meer traditionele kleinkunst-cabarethoek bevinden, met een voordracht, een typetje en een liedje. Die vertrouwde aspecten zijn in goede handen bij zowel Luuk Ransijn als Myrte Siebinga.

Ransijn is een twintiger uit Alkmaar, die de gevoelens van onrust, onbehagen en ongemak van zijn generatie op een sterke manier weet te verwoorden. Volgens de jury, die zijn programma Vacht een ‘pleidooi voor de zachte kracht’ noemde, wist Ransijn de uitspraak ‘ze zijn ook niets meer gewend’ overtuigend en geloofwaardig om te draaien.

Zijn bezoek aan de supermarkt loopt uit op een heftig psychologisch zelfonderzoek en zijn relaas over de vele pogingen om zijn rijbewijs te halen is niet alleen buitengewoon grappig, maar ook aandoenlijk persoonlijk. Daarnaast was hij de enige kandidaat die een paar druppels maatschappelijk engagement aan zijn act had toegevoegd.

Behalve een sterke theaterpersoonlijkheid met een fijne mimiek toonde Luuk Ransijn zich ook de muzikale winnaar van de avond. Hij viel op met bijzonder sterke liedteksten, gave composities en geweldig, krachtig pianospel. Vooral het lied waarin hij de alfaman tegenover de bètablokker-man plaatst, kan worden ingelijst.

De afgelopen jaren heeft Ransijn ervaring opgedaan bij verschillende festivals en cabaretpoeltjes. Hij stond al eerder in de finale van het Amsterdams Studenten Cabaret Festival en speelde in 2019 als voorprogramma van Sara Kroos, die bijzonder gecharmeerd is van haar jonge collega: ‘Luuk heeft een frisse theaterpersoonlijkheid waar je als publiek meteen van houdt. Met een gevaarlijke storm in het hart, die vooral via zijn muziek een weg naar buiten vindt.’

Onzekere twintiger
Ook bij Myrte Siebinga, die dit jaar zal afstuderen aan de Amsterdamse Toneelschool en Kleinkunstacademie, zien we een onzekere twintiger. Het was buitengewoon knap hoe ze in haar programma Nu voor het echie haar eigen geestelijke sores eerst in de mond wist te leggen van een typetje, zoals een bloedirritante, maar wel heel grappige basisschoolleerling (‘Ik wil op mijn zevende niet het boegbeeld van de prestatiemaatschappij zijn’), de gefrustreerde juf, die met heftige maatregelen dreigt als ze door de kinderen en hun ouders niet wat meer gerespecteerd wordt en de Amsterdamse uitsmijter van een club, die de mensen eraan herinnert dat je niet kan worden ingehaald op je eigen pad. ‘Het leven is namelijk te kort om er te lang over na te denken, maar te lang om er af en toe niet even goed bij stil te staan.’

Maar na een paar minuten kruipt Siebinga uit de huid van die personages. Dat maakt haar programma op een hele slimme manier persoonlijk, zonder dat het vervelend exhibitionistisch is. Of, zoals de jury opmerkte: ‘Dat zijn magische momenten waarop het spannend wordt en het publiek het gevoel heeft Myrte zelf te ontmoeten.’ Je raakt zelfs echt ontroerd als zij vertelt over het steuntje in de rug als de pakjesbesteller van PostNL, die voor een gesloten deur komt, een briefje achterlaat met de tekst: ‘We hebben u gemist.’

Ook haar liedteksten zijn sterk, hetgeen echter nog niet van haar compositietalent en pianospel kan worden gezegd. Maar de afwisseling binnen haar programma, met een bizar mooi dansje en een leuke uitvoering van de piepjestest, compenseerde dat mindere punt volkomen. Volgens de jury weet Siebinga via haar personages een gevoel van diepe eenzaamheid, verdriet en verlies voor het publiek invoelbaar te maken.

Ronald Snijders benijdde de jury niet die appels met peren moest vergelijken. Maar dan hebben we het in ieder geval nog over twee soorten fruit. In feite moest de jury appels en konijnen vergelijken, om maar in de goochelsfeer van Niek en Guy te blijven. Maar met de uiteindelijke verdeling van de prijzen op deze zalige avond kon iedereen vrede hebben.

Foto: Jaap Reedijk