Nee, de 39ste editie van het Leids Cabaret Festival zal niet de geschiedenis ingaan als de beste ooit. Het was de zware taak aan de jury om te beslissen wie zich tot winnaar mocht kronen. Met de keuze voor het Vlaamse trio De Hygiëna’s valt enigszins te leven, maar zaligmakend is het niet. Felix Heezemans mocht de publieksprijs mee naar huis nemen.

Ook dit jaar viel het de jury op dat het maatschappelijk engagement onder deelnemers ver te zoeken is. Bij monde van jurylid Annabertha Veninga werd de finale in een breder perspectief geplaatst: veel verder dan de dagelijkse muizenissen komen de finalisten vaak niet, terwijl deze tijd vraagt om duiding vanuit het cabaret. ‘Meer lef is gewenst’, oordeelde ze dan ook.

Dat had bijvoorbeeld betrekking op de eerste finalist van de avond, het Tilburgse groepje PS en zo is het leven. Lot van Os, Suzanne Schlachmuijlders, Wouter van Itterzon en Marjolijn Nestelaar komen met leuke, intense liedjes over ‘het systeem’ en over bang zijn, met poëtische teksten en mooi in canon gezongen. Helaas zijn de absurdistische sketches van minder hoog niveau. Een losse opmerking over het percentage singles in Leiden of wat geharrewar met een bladblazer raakt kant noch wal, en haalt bovendien flink de vaart uit het programma. Helemaal tenenkrommend wordt het wanneer ze zich hardop afvragen of ze zichzelf zijn of dat ze het spelen. Dergelijke elementen zijn al zo vaak en zo veel beter gedaan, dat ze zich hiermee in de voet snijden. Weliswaar een groepje met potentie, maar dat nog flink aan de bak moet om van meerwaarde te worden in het theateraanbod.

Met Felix Heezemans is de Koningstheateracademie vertegenwoordigd. Heezemans is het type dat zich prima kan vermaken in zijn eentje, maar dan moet wel de ‘ambiance’ goed zijn. Daar slaagt hij zelf in redelijke mate in. Het typetje als klagende Utrechtse buurtbewoner weet hij goed neer te zetten, evenals een belerende collega bij de Praxis. Heezemans loopt regelmatig rood aan en put zijn stem helemaal uit, maar met die overdrijving maakt hij de sketches wel beeldend. Toch geldt ook hier weer: wat heeft hij te vertellen? Veel verder dan een anekdote over een bushalte en een broodje kaas met rucola gaat het niet, terwijl de tirades zich eenvormig opstapelen. Heezemans bedient zich meer van stand-up comedy dan cabaret. Dat zit hem ook in de vorm: alleen een microfoon en een kruk ondersteunen zijn verhaal. Wat overigens geen fraai einde heeft, want uit het niets roept hij: ‘dit was het’. Dat had beter gekund.

Zouden De Hygiëna’s de avond dan toch nog kunnen redden? De drie Vlamingen Tom De Rons, Jeroen Maris en David Vennix maken er maar het beste van. Geen doorlopend verhaal, maar losse absurdistische sketches waar ze vooral zelf nog wel eens om lachen. Bijvoorbeeld over een sollicitatie, waarbij de heren zelfs even uit hun rol vallen. Pijnlijk. Iets beter zijn de radiospotjes en het kneuterige blokfluitspel, maar verder blijft het tamelijk ongevaarlijk. Gelukkig bedienen ze zich niet van verschillen tussen Nederland en Vlaanderen, iets wat de jury ook waardeerde. Evenals dat het ‘goed geacteerd’ was, ‘met lef en zonder effectbejag’. Tsja. Het was luchtig en bij vlagen vermakelijker dan bij de andere finalisten, maar toch ook conventioneel en onschuldig. Met De Hygiëna’s krijgt het Leids Cabaret Festival een winnaar die het op basis van de rijke historie eigenlijk niet verdient. Volgend jaar beter.

Foto De Hygiëna’s: Martin Oudshoorn